Na pewnym etapie życia mężczyzny, podobnie jak u kobiet, rozpoczyna się trudny proces “przekwitania”. O ile wśród kobiet temat klimakterium i menopauzy jest często poruszany, a przez to dobrze znany, tak andropauzie u mężczyzn poświęca się wciąż nieco mniej uwagi. Czym właściwie jest andropauza, kiedy się pojawia i jakie daje symptomy? Wyjaśniamy w artykule.

Andropauza to dla wielu mężczyzn trudny okres zmian w funkcjonowaniu organizmu. Objawy “przekwitania” dotykają zarówno sfery fizycznej, jak i psychicznej, i są związane z procesem starzenia się, a dokładniej niedoborami pewnych hormonów.

Mimo że symptomy męskiego “klimakterium” mogą być dokuczliwe, andropauza to nie choroba a naturalny proces, który warto zrozumieć, aby mimo upływu czasu cieszyć się dobrą jakością życia.

Andropauza – co to właściwie jest?

Andropauza u mężczyzn to proces związany z mniejszą produkcją hormonów takich jak testosteron, dihydrotestosteron (DHT), hormon wzrostu (GH) oraz melatonina. W wyniku ich niedoboru, mężczyźni odczuwają różne dolegliwości – fizyczne i psychiczne.

Kiedy pojawia się i jak długo trwa andropauza u mężczyzn?

Zarówno czas pojawienia się pierwszych symptomów andropauzy, jak i nasilenie objawów, są kwestią indywidualną i zależą od wielu czynników. Wpływ na to ma ogólny styl życia, na który składają się m.in.: dieta, aktywność fizyczna, stosowanie używek, podatność na stres czy ilość snu.

Przyjmuje się jednak, że objawy najczęściej ujawniają się u mężczyzn w przedziale wiekowym 45-55 lat. Niestety jest to proces nieodwracalny, a zmiany postępują już do końca życia.

Andropauza a menopauza

Warto wiedzieć, że mimo iż nazwa “andropauza” została zaczerpnięta od kobiecej menopauzy, stanowi ona jedynie skrót myślowy. W rzeczywistości obydwa procesy bardzo się od siebie różnią i nie sposób je porównać.

Przede wszystkim nie istnieje jeden wyraźny symptom andropauzy. U kobiet jest nim natomiast zanik miesiączki. Nie istnieje również żadne konkretne badanie, które może jednoznacznie potwierdzić andropauzę. U pań tym wskaźnikiem jest poziom hormonu FSH. Ponadto, w wyniku menopauzy, kobiety tracą zdolność reprodukcji, a u mężczyzn dochodzi jedynie do obniżenia płodności.

O rozpoczęciu andropauzy świadczą przede wszystkim konkretne objawy obserwowane i zgłaszane przez mężczyzn, dlatego warto obserwować organizm i zgłaszać niepokojące sygnały lekarzowi.

Andropauza – objawy

Objawy andropauzy mogą dotyczyć wielu sfer życia mężczyzny i są kwestią indywidualną. Można podzielić je na te, które bezpośrednio dotyczą funkcjonowania ciała oraz grupę symptomów dotykającą sfery psychicznej.

Andropauza – objawy fizyczne:

• zaburzenia w oddawaniu moczu – częste oddawanie moczu – również w nocy, nietrzymanie moczu, parcie na pęcherz,
• spadek libido,
• problemy z erekcją,
• przedwczesny wytrysk,
• nadpotliwość,
• uderzenia gorąca,
• bóle kostno-stawowe,
• tycie, zwłaszcza w okolicy brzucha,
• obniżenie siły fizycznej i masy mięśniowej.

Andropauza – objawy psychiczne:

• problemy z pamięcią i koncentracją,
• uczucie rozdrażnienia,
• obniżona samoocena,
• stany lęku i niepokoju,
• ogólne obniżenie nastroju,
• zaburzenia snu.

Należy jednak pamiętać, że niekiedy objawy andropauzy u mężczyzn wcale nie wiążą się z przekwitaniem. Zdarza się bowiem, że niedobór hormonów nie wynika z naturalnego procesu starzenia, a jest skutkiem konkretnych chorób. Stan taki określa się mianem hipogonadyzmu.

Andropauza a hipogonadyzm

W przypadku wystąpienia objawów andropauzy, bardzo ważne jest skonsultowanie się z lekarzem specjalistą. Ten na podstawie wywiadu i badań określi, czy pacjent na pewno wszedł w okres przekwitania czy ma do czynienia z hipogonadyzmem.

Hipogonadyzm to sytuacja, w której niedobór określonych hormonów pojawił się w wyniku konkretnych chorób, np. jąder, przysadki mózgowej lub zaburzeń genetycznych.

Andropauza a hipogonadyzm – diagnostyka

O ile ustalenie, czy pacjent przechodzi andropauzę nie zawsze jest jednoznaczne, o tyle diagnostyka hipogonadyzmu nie jest trudna.

W celu jego potwierdzenia bądź wykluczenia potrzebne jest oznaczenie poziomu testosteronu, prolaktyny oraz hormonów przysadkowych: LH – hormonu luteinizującego i FSH – hormonu folikulotropowego.

W przypadku hipogonadyzmu obserwuje się zwykle zbyt niski poziom testosteronu. Stężenie hormonów przysadkowych z kolei może być znacznie za wysokie (oznacza to choroby jąder) lub bardzo niskie (wskazuje na choroby mózgowia).

Badanie obejmuje również oznaczenie poziomu prolaktyny. Symptomy hipogonadyzmu mogą bowiem wynikać z hiperprolaktynemii, czyli zbyt wysokiego stężenia tego hormonu.

Jeśli chodzi o diagnostykę andropauzy, tu również wykonuje się pomiar stężenia wyżej wymienionych hormonów – chociażby po to aby wykluczyć hipogonadyzm.

Interpretacja wyników jest jednak nieco trudniejsza, chociażby dlatego, że mimo zgłaszanych przez pacjenta objawów, poziom testosteronu nie zawsze jest obniżony.

Ponadto symptomy andropauzy są niejednoznaczne i mogą wiązać się z wieloma innymi problemami zdrowotnymi. Bardzo ważne w takiej sytuacji jest zasięgnięcie porady doświadczonego lekarza, który na podstawie rozmowy z pacjentem oraz wyników badań, będzie w stanie ustalić właściwą diagnozę.

Andropauza – leczenie

W związku z tym, że męskie przekwitanie może dotyczyć wielu sfer życia, leczenie powinno być prowadzone interdyscyplinarnie. Specjalistą, do którego należy się udać przy podejrzeniu andropauzy jest przede wszystkim androlog.

Androlog to zwykle specjalista urolog, niekiedy endokrynolog, który zajmuje się diagnostyką i leczeniem schorzeń układu moczowo-płciowego i hormonalnego u mężczyzn.

Leczenie polega m.in. na stosowaniu hormonalnej terapii zastępczej – podaje się testosteron lub gonadotropinę kosmówkową. Taka kuracja pomaga regulować poziom cukru, zmniejszyć spadek masy mięśniowej, poprawić funkcje seksualne i ogólną kondycję fizyczną.

W przypadku, gdy pacjent zgłasza problemy z nietrzymaniem moczu, przydatne mogą być konsultacje z fizjoterapeutą urologicznym, który zaleci odpowiednie zabiegi i ćwiczenia.

W problemach z szybką męczliwością, dusznościami, kołataniem serca, niezbędna może okazać się wizyta u kardiologa.

Bardzo ważne jest również zadbanie o kondycję psychiczną mężczyzny w okresie andropauzy. Objawy takie jak długotrwałe obniżenie nastroju, zaburzenia snu czy stany lękowe, warto skonsultować z psychologiem lub psychoterapeutą. Regularne spotkania mogą pomóc zrozumieć nową rzeczywistość i cieszyć się dobrą kondycją psychiczną mimo zachodzących w organizmie zmian.

Należy pamiętać, że ze względu na zróżnicowane objawy andropauzy u pacjentów, leczenie może być inne u każdego z nich. Najważniejsze jest jednak, aby konsultować wszelkie niepokojące symptomy z lekarzem i podchodzić do tematu bez wstydu, ponieważ przekwitanie to naturalny proces, któremu podlega każdy bez wyjątku mężczyzna. Odpowiednia terapia z pewnością podniesie jakość życia i pozwoli znacznie dłużej cieszyć się aktywnością – również w sferze seksualnej.