Okres menopauzy to jeden z trudniejszych etapów w życiu kobiety. W czasie tym zachodzi bowiem w ciele bardzo wiele zmian, które mają realny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu. W artykule przedstawiamy najważniejsze informacje związane z menopauzą, opisujemy objawy menopauzy oraz metody ich łagodzenia.
Co to jest menopauza?
Menopauza, nazywana też przekwitaniem lub klimakterium, to etap wchodzenia kobiety w stan bezpłodny. Najczęściej następuje to w okresie od 45. do 55. roku życia. To właśnie wtedy kończą się możliwości reprodukcyjne kobiety, ponieważ zanika owulacja.
Samo słowo menopauza jest właściwie określeniem ostatniej miesiączki. Warto jednak zaznaczyć, że już przed wystąpieniem ostatniej menstruacji obserwuje się nieregularny cykl miesięczny, bardziej skąpe krwawienie, a także wiele innych zmian w organizmie, związanych z zaburzoną gospodarką hormonalną. To właśnie one odpowiadają za charakterystyczne w tym okresie uderzenia gorąca czy zmiany nastroju. Mówi się, że kobieta przeszła okres menopauzy, jeśli od jej ostatniej miesiączki minęło 12 miesięcy.
Objawy menopauzy
Do pierwszych zauważalnych objawów wchodzenia w okres menopauzy należą zmiany w cyklu menstruacyjnym. Szczególnie charakterystyczne dla tego czasu są nieregularne krwawienia, a także bardziej skąpe lub obfite miesiączki. Jest to związane między innymi z tym, że w okresie menopauzy jajniki zaczynają wytwarzać mniej hormonu estrogenu.
Uderzenia gorąca
Zmieniający się poziom estrogenu powoduje także nagłe uderzenia gorąca. Objawiają się one nie tylko poczuciem zwiększonej temperatury, ale także zaczerwienieniem szyi i twarzy oraz charakterystycznymi czerwonymi plamami na ramionach i klatce piersiowej. U niektórych kobiet zdarzają się także dreszcze oraz poty. Stan taki trwa najczęściej od 30 sekund do 10 minut.
Suchość pochwy
Kolejnym charakterystycznym objawem w okresie menopauzy jest odczuwalna suchość pochwy. Jej następstwem mogą być infekcje pochwy oraz dróg moczowych, a także poczucie dyskomfortu w trakcie stosunku płciowego. Jest to związane ze zmniejszoną produkcją dwóch hormonów – estrogenu oraz progesteronu.
Warto także w tym miejscu zaznaczyć, że niedobory tych hormonów mogą też prowadzić do braku zainteresowania aktywnością seksualną, tymczasem seks pozwala zwiększyć przepływ krwi do okolic pochwy, dzięki czemu jest ona lepiej nawilżona.
Nietrzymanie moczu i infekcje dróg moczowych
Estrogen jest hormonem, który pełni bardzo ważną funkcję w ciele kobiety. Oprócz kontrolowania menstruacji, odpowiada także za zdrową wyściółkę cewki moczowej oraz pęcherza moczowego. W związku ze zmieniającym się poziomem tego hormonu mogą pojawić się zatem problemy z infekcjami dróg moczowych oraz nietrzymaniem moczu, które nasilają się szczególnie podczas biegania, śmiechu, kichania lub kaszlu.
Ma to związek także z mięśniami dna miednicy, które mają za zadanie wspierać znajdujące się tam narządy. Ponieważ wraz z wchodzeniem w okres starzenia się mięśnie te zaczynają słabnąć, naturalnie może pojawić się także problem z nietrzymaniem moczu. Ponadto niektóre kobiety skarżą się także na bolesne oddawanie moczu oraz tak zwaną nokturię, czyli potrzebę wstawania w nocy w celu oddania moczu.
Zmiany nastroju
Menopauza bardzo często powoduje zmiany nastroju. Kobiety stają się wówczas bardziej drażliwe, zmagają się z niepokojem, stresem i problemami ze snem. Trzeba pamiętać, że jest to stan całkowicie naturalny, związany z niskim poziomem estrogenu i progesteronu.
Oprócz zdarzających się w życiu stresujących sytuacji, najczęściej u kobiet pojawia się także obniżenie energii i niepokój spowodowany zmieniającym się ciałem oraz procesem starzenia się. W szczególnie ciężkich przypadkach te zmiany nastroju mogą prowadzić do depresji, dlatego nigdy nie powinniśmy ich lekceważyć.
Objawy sercowo-naczyniowe
Również objawy związane z sercem spowodowane są utratą estrogenu i naturalnymi procesami starzenia się. Mniejsza ilość tego hormonu, pomagającego między innymi zachować elastyczność naczyń krwionośnych, wysokie ciśnienie, a także przyrost masy ciała – wszystkie te czynniki wpływają na zwiększenie ryzyka zawału serca lub udaru mózgu.
Osteoporoza
Niedobór estrogenu może także prowadzić do zwiększenia ryzyka zachorowania na osteoporozę. Wynika to z faktu, że po menopauzie budowa nowej kości trwa po prostu dłużej niż rozpad. Niski poziom hormonów znacząco wpływa zatem na utratę masy kostnej. Kobiety mogą odczuwać to jako bóle pleców, deformacje kręgosłupa, a także zauważać zmniejszenie wzrostu.
Menopauza – metody łagodzenia objawów
Warto pamiętać, że menopauza nie jest stanem chorobowym, zatem nie podlega leczeniu. Wiele jej objawów jest jednak na tyle dokuczliwych, że warto pomyśleć o ich łagodzeniu. Poza tym niektóre symptomy mogą prowadzić do pewnych komplikacji, dlatego czasem konieczne jest wdrożenie odpowiedniego środków.
Przede wszystkim warto pamiętać o regularnych badaniach, w tym sprawdzaniu poziomu hormonów. Należy konsultować z lekarzem wszelkie niepokojące nas objawy, aby móc odpowiednio wcześnie zareagować.
Dobrym sposobem na łagodzenie okresu menstruacji jest wdrożenie właściwej diety. Powinna ona być bogata w witaminę D oraz wapń dla wzmocnienia kości. Dobrze jest także zrezygnować z żywności mogącej podwyższać poziom cholesterolu, ponieważ grozi to chorobami serca. Zdrowy tryb życia, a więc porzucenie alkoholu, papierosów oraz wszelkich używek, a także regularne uprawianie sportu, mogą przynieść bardzo dobre efekty, nie tylko dla ciała, ale także dla umysłu.
Bardzo częstym sposobem na łagodzenie objawów klimakterium jest wprowadzenie hormonalnej terapii zastępczej. Polega ona na sztucznym zwiększaniu poziomu hormonów, a dzięki temu zmniejszaniu ryzyka pojawienia się komplikacji wynikających z ich niedoboru. Terapia hormonalna pozytywnie wpływa między innymi na problemy związane z suchością pochwy, wahaniami nastroju, uderzeniami gorąca oraz wypadaniem włosów.
Obecnie dostępne są dwa rodzaje terapii hormonalnej – terapia estrogenowa (ET) oraz terapia estrogen-progesteron (EPT). Warto jednak zaznaczyć, że pierwszą z tych terapii można zastosować jedynie po histerektomii, czyli usunięciu macicy. Druga terapia nazywana jest terapią skojarzoną i stosowana jest u kobiet, które nadal posiadają macicę.