Choć tematykę okołoporodową zdecydowanie zdominowały zagadnienia związane z ciążą, równie ważnym, mimo że zupełnie innym czasem, jest połóg. To okres, na który powinna przygotować się zarówno kobieta, jak i jej domownicy oraz osoby, które będą ją tym czasie wspierać. Czym to jest połóg? Jaki jest jego przebieg i ile trwa? I wreszcie – jak właściwie zadbać o siebie w czasie połogu? Na te wszystkie pytania odpowiadamy w artykule.

Czym jest połóg?

Połogiem nazywany jest okres pierwszych dni po porodzie. Ze względu na to, że stanowi on niejako przedłużenie ciąży, często bywa określany także „czwartym trymestrem ciąży”. Jest to etap, kiedy kobieta powraca do stanu sprzed zajścia w ciążę. Dotyczy to zarówno ciała fizycznego, jak i psychiki oraz gospodarki hormonalnej.

Po porodzie organizm kobiety ma do wykonania szereg zadań. Jest to czas na intensywną regenerację, kiedy to organizm pozbywa się resztek pozostałych po urodzeniu dziecka – łożyska i błon płodowych.

Warto na ten czas odpowiednio się przygotować i być świadomą zmian, jakie przechodzi w tym okresie kobiece ciało. Należy przy tym pamiętać, że w trakcie połogu pacjentka może liczyć na wzmożoną troskę także ze strony systemu opieki zdrowotnej, w tym położnych, lekarzy ginekologów oraz psychiatrów czy psychologów.

Ile trwa połóg?

Czas trwania połogu jest sprawą dość indywidualną i może zależeć od wielu różnych czynników. Nie jest to także jednolity okres. Można podzielić go na poszczególne etapy. 24 godziny po porodzie nazywane są przez specjalistów połogiem bezpośrednim. Do jednego tygodnia po porodzie możemy mówić o połogu wczesnym, a do sześciu tygodni po urodzeniu dziecka – połogu późnym. Każdy z tych okresów charakteryzuje się nieco innymi objawami.

Warto także nadmienić, że czas połogu może być uzależniony od wielu czynników indywidualnych. O tym, jak bardzo indywidualna jest to sprawa, świadczy przede wszystkim fakt, w jakim tempie ciało kobiety powraca do stanu sprzed ciąży. U niektórych pań już sześć tygodni po porodzie sylwetka powraca do swojego pierwotnego kształtu. Niektóre kobiety jednak muszą czekać na ten moment, a często też intensywnie na niego pracować, nawet kilkanaście miesięcy.

Okres połogu jest także zmienny w zależności od tego, czy poród odbył się drogą naturalną, czy z użyciem cesarskiego cięcia. Należy pamiętać, że to ostatnie traktowane jest jak operacja, a co za tym idzie, potrzeba więcej czasu na regenerację, zarówno fizyczną, jak i psychiczną.

Warto podkreślić, że czas połogu, o którym mówią lekarze i specjaliści, ustalony jest jedynie w celach kontrolnych, zatem najważniejsze jest, by obserwować własny organizm, a nie porównywać się z innymi matkami czy danymi statystycznymi.

Jak wygląda połóg? Objawy fizjologiczne i psychiczne

Choć czas połogu może się różnić, jego objawy są dość podobne, zarówno w przypadku naturalnego porodu, jak i tego po cesarskim cięciu. Jak już zostało wspomniane: zmianom w tym okresie podlega nie tylko ciało kobiety, ale także jej psychika, dlatego objawy połogu należy podzielić na dwie grupy.

Do najważniejszych objawów fizjologicznych połogu zalicza się:

• ból, pieczenie lub szczypanie okolic krocza po porodzie naturalnym,
• dyskomfort i ból związany z założeniem szwów po cesarskim cięciu,
• częste oddawanie moczu,
• wzmożone pragnienie,
• zwiększona potliwość,
• zaparcia,
• obkurczanie się macicy,
• tzw. odchody porodowe, czyli wydalanie resztek połogowych,
• uczucie ciężkości nóg,
• opuchnięcie nóg i kostek,
• uczucie pełności w pochwie.

Psychiczne objawy połogu to m.in.:

• częste wahania nastroju,
• spadek energii,
• smutek i rozdrażnienie,
• niechęć do wykonywania codziennych czynności.

Objawy te często nazywane są jako „baby blues”, jednak warto mieć świadomość, że mogą one prowadzić do znacznie poważniejszych powikłań psychicznych, szczególnie do depresji poporodowej. Te wahania nastroju spowodowane są dużymi zmianami hormonalnymi i zwykle stopniowo ustają, gdy gospodarka hormonalna zostaje unormowana. Jeśli jednak pacjentka nie widzi u siebie poprawy, a wręcz symptomy te się nasilają, powinna jak najszybciej zgłosić się do odpowiedniego specjalisty.

Czego nie wolno robić podczas połogu?

Połóg to czas, w którym należy szczególną uwagę zwrócić na wszelkie pojawiające się symptomy i w razie konieczności odpowiednio wcześnie reagować, konsultując swój stan ze specjalistą. Szczególnie niebezpieczne podczas połogu jest zaniedbywanie higieny osobistej. W okresie tym drogi rodne są bardzo narażone na rozmaite infekcje, wynikające z rozszerzenia szyjki macicy. Dlatego też w trakcie połogu należy regularnie myć okolice intymne, a w przypadku ran poporodowych także je przemywać i zmieniać opatrunki.

Z dbałością o higienę w okresie połogu związany jest też odpowiedni dobór bielizny poporodowej. Ponadto warto używać podpasek poporodowych oraz podkładów, które należy jak najczęściej zmieniać.

Kobiety w połogu powinny również powstrzymywać się od współżycia, gdyż grozi to wprowadzeniem do pochwy niebezpiecznych bakterii. Z tego samego powodu nie zaleca się również korzystania z saun i basenów oraz długich kąpieli w wannie.

Przede wszystkim jednak nie należy lekceważyć żadnego niepokojącego symptomu, zarówno fizycznego, jak i psychicznego.

Co powinno nas niepokoić podczas połogu?

Jednym z symptomów, który powinien nas zaniepokoić podczas połogu, jest wysoka gorączka. Może ona wskazywać na infekcję dróg rodnych. Innym tego wskaźnikiem jest nieprzyjemny zapach odchodów połogowych.

Niepokojące objawy mogą dotyczyć także ran poporodowych – szczególnie występowania ropnej wydzieliny w okolicach szwów.

Mimo iż bolesność piersi jest dość typowym symptomem związanym z laktacją, jeśli towarzyszy jej także twardnienie piersi oraz guzy lub gorączka, to należy udać się na konsultację ze specjalistą, gdyż może to być związane z zapaleniem piersi.

Innymi niepokojącymi objawami w trakcie połogu mogą być:

• obfite krwawienie z dróg rodnych,
• nagła opuchlizna kończyn,
• nagle występująca duszność.

Te ostatnie symptomy mogą wskazywać na wyjątkowo niebezpieczną dla kobiet zakrzepicę lub zatorowość płucną. Jeśli wystąpią którekolwiek ze wspomnianych objawów, to należy niezwłocznie zgłosić się na konsultację lekarską.