Od wielu lat lekarze zwracają uwagę na to, jak ważne w zapobieganiu chorób są regularne badania profilaktyczne. O ile jednak kobiety z roku na rok przywiązują do nich coraz większą uwagę, o tyle wśród mężczyzn nadal obserwuje się stosunkowo małe zainteresowanie tą kwestią. Tymczasem, podobnie jak w przypadku kobiet, badania profilaktyczne pomagają odpowiednio wcześnie wykryć wiele nieprawidłowości i chorób, a tym samym szybko wdrożyć właściwą terapię. W poniższym artykule przedstawiamy najważniejsze badania profilaktyczne mężczyzn z podziałem na poszczególne grupy wiekowe.

Badania profilaktyczne mężczyzn po 20. roku życia

Największy problem badań profilaktycznych wśród mężczyzn obserwuje się w najmłodszych grupach wiekowych. Tymczasem już po ukończeniu 20. roku życia warto wykonać niektóre z nich. Do podstawowych badań dla pacjentów w tym wieku należą morfologia krwi, OB, stężenie glukozy we krwi, a także podstawowe badanie moczu. Warto do nich przystąpić przynajmniej raz w roku.

Jest to również odpowiedni czas na zbadanie poziomu cholesterolu we krwi, poprzez wykonanie lipidogramu zawierającego frakcje HDL, LDL oraz trójglicerydy. Jeśli u pacjenta nie występują wskazania do częstszych badań, lipidogram zaleca się wykonywać raz na pięć lat.

Co 3-5 lat mężczyźni po ukończeniu 20. roku życia powinni wykonywać USG jamy brzusznej, a co 5 lat RTG płuc, które w przypadku nałogowych palaczy zaleca się nawet raz w roku. Niezbędne jest też regularne kontrolowanie wagi, ciśnienia krwi oraz stanu uzębienia.

Lekarze stale przypominają o comiesięcznym samobadaniu jąder. Pozwala to wcześnie wykryć różnego rodzaju obrzęki, grudki lub guzy. Samodzielne badanie to jednak nie wszystko. Przynajmniej raz na 2-3 lata warto przebadać jądra również w gabinecie lekarskim.

Badania profilaktyczne mężczyzn po 30. roku życia

Mężczyznom po ukończeniu 30. roku życia zaleca się te same badania co młodszym pacjentom, ze szczególnym naciskiem na regularną morfologię, mierzenie ciśnienia tętniczego i poziomu cukru we krwi.

Oprócz tego warto również co 3 lata badać poziom elektrolitów, szczególnie potasu i sodu. Niezmiennie ważne jest samobadanie jąder oraz kontrola wagi ciała i lipidogram. Mężczyźni po ukończeniu 30. roku życia powinni też bardziej zadbać o wzrok. Kontrolę okulistyczną z badaniem dna oka warto wykonać przynajmniej raz na 3-5 lat, a jeśli pacjent cierpi na nadciśnienie tętnicze lub cukrzycę – raz na rok.

Badania profilaktyczne mężczyzn po 40. roku życia

Im mężczyzna jest starszy, tym większe prawdopodobieństwo zachorowania na rozmaite choroby. Wynika to nie tylko ze starzejącego się organizmu, ale również z dłuższej ekspozycji na niektóre czynniki chorobotwórcze, na przykład stres. Z tego powodu mężczyźni po ukończeniu 40. roku życia powinni szczególnie zadbać o wykonywanie zalecanych badań profilaktycznych. Tak jak w przypadku młodszych pacjentów, u ponadczterdziestoletnich mężczyzn wskazane jest regularne kontrolowanie ciśnienia krwi, wagi ciała, a także poziomu cukru we krwi oraz cholesterolu.

Jeszcze bardziej niż u młodszych mężczyzn lekarze kładą nacisk na badanie jąder, a dodatkowo zalecają też pierwsze badanie prostaty u urologa. Dotyczy to zwłaszcza panów, w których rodzinie występowały przypadki raka prostaty lub pojawiają się objawy takie jak parcie na pęcherz, zmieniony wygląd i zapach lub słabszy strumień moczu. W diagnostyce nowotworów prostaty ważne miejsce zajmuje badanie PSA, czyli inaczej swoistego antygenu sterczowego. Czterdziestoletni i starsi mężczyźni powinni zgłosić się na nie przynajmniej raz w roku.

Po przekroczeniu 40. roku życia warto wykonać pierwsze EKG, które powinno się powtarzać mniej więcej co 2-3 lata. Co najmniej raz na 5 lat dobrze jest wykonać ocenę ryzyka sercowo-naczyniowego z oznaczeniem parametru SCORE, a raz na 2-3 lata także badanie wzroku oraz prześwietlenie płuc.

Raz na 10 lat mężczyźni po 40. powinni sprawdzić słuch, a po ukończeniu 45. roku życia wykonać badanie na obecność krwi utajonej w kale. Poza tym warto pamiętać o regularnych kontrolach stomatologicznych.

Badania profilaktyczne mężczyzn po 50. roku życia

Po ukończeniu 50. roku życia mężczyzna nadal powinien wykonywać podstawowe zalecane badania. Mowa przede wszystkim o morfologii krwi, badaniach jąder i prostaty, badaniu ogólnym moczu, lipidogramie oraz poziomie glukozy we krwi. Jest to jednak wiek, w którym zaleca się także inne dodatkowe testy.

Lekarze zwracają uwagę przede wszystkim na badania w kierunku raka jelita grubego, czyli kolonoskopię. Warto także pamiętać, że z wiekiem kości stają się coraz słabsze, przez co częściej może dochodzić do złamań. Po 50. roku życia dobrze jest zatem co dwa lata badać gęstość kości przy pomocy specjalnego badania densytometrycznego.

W ciele mężczyzny w tym wieku zachodzą rozmaite zmiany, w tym szereg zmian o charakterze hormonalnym. Duże znaczenie ma zatem badanie hormonów, a szczególnie męskich hormonów płciowych, czyli androgenów. Warto wykonywać je co najmniej raz na trzy lata. Regularnie kontrolować należy także poziom hormonów tarczycy.

Osoby w tym wieku często zaczynają cierpieć na problemy ze wzrokiem i słuchem, tymczasem regularne badania mogą pomóc dostatecznie szybko wdrożyć środki, pomagające zapobiec trwałemu uszkodzeniu wzroku lub słuchu. To samo dotyczy stanu uzębienia, dlatego warto zadbać o regularne wizyty w gabinecie stomatologicznym.

Oprócz zalecanych badań profilaktycznych, poleca się pacjentom również wybranie się przynajmniej raz na 3 lata na ogólną wizytę kontrolną do lekarza rodzinnego, który w razie konieczności może zlecić dodatkowe badania lub skierować pacjenta do gabinetu specjalistycznego.

Na koniec warto wspomnieć, że w profilaktyce wielu chorób u pacjentów w każdym wieku bardzo pomocna może być wizyta u urologa. Mężczyźni często bagatelizują objawy ze strony układu moczowo-płciowego, zgłaszając się do specjalisty zbyt późno. Tymczasem objawy, takie jak pieczenie, ból podczas oddawania moczu, parcie na pęcherz lub problem nietrzymania moczu, mogą świadczyć o wielu dolegliwościach, w tym bardzo poważnych, na przykład nowotworach. Choć moment postawienia diagnozy zwykle jest dla pacjentów stresujący, im wcześniej ona nastąpi, tym większa szansa na całkowite wyleczenie lub zatrzymanie nieprawidłowych zmian w organizmie.