Jednymi z najważniejszych badań diagnostycznych u noworodków i niemowląt są badania ultrasonograficzne, zwłaszcza USG bioderek, przezciemiączkowe badanie mózgu oraz USG jamy brzusznej. Wyjaśnimy, kiedy należy wykonać te badania i jakie choroby lub wady rozwojowe mogą one odkryć. 

Badanie USG u noworodków

9 miesięcy ciąży to czas, w którym wykonuje się niektóre badania prenatalne, dające możliwość obserwacji płodu znajdującego się w łonie matki. Choć technologia idzie wciąż prężnie do przodu i mamy obecnie możliwość zdiagnozowania wielu wad już w tym okresie, nadal znaczna część chorób możliwa jest do wykrycia dopiero po urodzeniu dziecka. Dlatego właśnie tak istotne jest poddanie noworodka koniecznej diagnostyce, w tym badaniu USG.

Warto wiedzieć, że u noworodków można wykonać praktycznie każde badanie USG, niezależnie od narządów, jednak niektóre z badań ultrasonograficznych wykonuje się profilaktycznie i warto przebadać w ten sposób każdego noworodka.

Przede wszystkim trzeba zaznaczyć, że badania USG u noworodków są całkowicie bezpieczne i bezbolesne. Wykonanie zwykłych badań lekarskich niestety nie zawsze może wykryć wszystkie choroby lub wady u noworodka, stąd coraz większą wagę przywiązuje się do badań obrazowych, dzięki którym możemy odpowiednio wcześnie je rozpoznać, a dzięki temu szybciej wdrożyć odpowiednią terapię.

Najczęściej wykonywane badania USG u noworodków

Choć w niektórych przypadkach lekarz może zlecić wykonanie większej ilości badań ultrasonograficznych, już w pierwszych dniach i tygodniach życia dziecka zazwyczaj wykonuje się trzy podstawowe badania USG, które mają znaczenie profilaktyczne i przesiewowe. Badania te są wiarygodne, nie mają negatywnego wpływu na zdrowie maluszka i nie wymagają specjalnego przygotowania noworodka.

Do trzech najbardziej podstawowych badań ultrasonograficznych u noworodków należą:

• badanie USG bioderek,
• przezciemiączkowe badanie USG mózgu,
• USG jamy brzusznej.

W zależności od potrzeby badanie takie może być wykonane jednorazowo lub powtarzane.

Badanie USG bioderek

Jedną z najczęstszych wad wrodzonych u noworodków jest dysplazja stawu biodrowego. Choć najczęściej można zaobserwować ją u dziewczynek, które są pierwszymi urodzonymi dziećmi, badanie USG bioderek powinno się wykonywać u wszystkich nowonarodzonych dzieci.

Przeprowadza się je na dziecku leżącym na boku i trwa ono zaledwie krótką chwilę, więc nie powoduje dużego dyskomfortu u maluszka i stresu u mamy. Zwykle należy wykonać je do szóstego tygodnia życia dziecka. Oprócz dysplazji stawu biodrowego pozwala ono wykryć na przykład wrodzone zwichnięcie stawu.

Podobnie jak inne profilaktyczne badania USG u dzieci, nie wymaga ono specjalnego przygotowania. Badanie USG bioderek u noworodków jest niezwykle ważne, ponieważ odpowiednio wczesne wykrycie wad stawu biodrowego, pozwala na szybsze wdrożenie leczenia, przez co daje większą szansę na wyleczenie.

Badanie USG głowy

Badanie USG głowy jest tak naprawdę przezciemiączkowym badaniem USG mózgu. Jest ono możliwe do wykonania, dzięki charakterystycznej budowie kości czaszki u niemowlęcia. Ciemiączko u noworodków nie jest całkowicie zrośnięte, a kości czaszki są dość elastyczne, przez co lekarze mają ułatwiony dostęp do mózgu dziecka. Badanie takie przeprowadza się do 18-20 miesiąca życia dziecka, ponieważ po tym czasie ciemiączko zrasta się, uniemożliwiając wykonanie badania obrazowego tą drogą.

Badanie USG mózgu pozwala na wykrycie wielu chorób i wad wrodzonych, między innymi krwawienia mózgu oraz różnych zakażeń. Choć przezciemiączkowe badanie USG mózgu powinno być przeprowadzone u wszystkich noworodków, szczególnie zaleca się je, kiedy u niemowlęcia obserwuje się powiększony obwód głowy. Pozwala ono zobaczyć przestrzeń płynową na sklepistości mózgu, przestrzenie płynowe wewnątrzmózgowe, czyli tak zwany układ komorowy, a także samą tkankę mózgową. Choć można je przeprowadzić do 20 miesiąca życia dziecka, ze względu na właściwości ciemiączka najlepszym czasem na to badanie jest okres pierwszego roku.

Szczególnymi przypadkami, które sugerują, że warto wykonać badanie USG głowy u noworodków są:

• zakażenie wewnątrzmaciczne (będące wskazaniem do badania już na oddziale noworodkowym),
• dystrofia płodu (czyli nieodpowiednia waga),
• stwierdzone wady płodu (np. zniekształcenia twarzoczaszki lub w obrębie innych części ciała),
• wcześniactwo (wówczas badania wykonuje się tuż po urodzeniu, jeszcze w trakcie pobytu w szpitalu),
• objawy neurologiczne (np. oczopląs, drgawki, drżenia, obniżone lub zwiększone napięcie mięśni),
• zaburzenia oddychania, czyli tzw. bezdechy,
• małogłowie lub szybki przyrost obwodu głowy,
• krwawienie śródmózgowe,
• cukrzyca u matki,
• zaburzenia krzepnięcia,
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych u dziecka.

Badanie USG jamy brzusznej

Dzięki badaniu USG jamy brzusznej u noworodka można wykryć choroby i wady związane z narządami wewnętrznymi zlokalizowanymi w brzuchu dziecka. Lekarz może ocenić kształt i umiejscowienie narządów, ich rozwój, a także wszelkie nieprawidłowości w budowie. Badanie takie pozwala ocenić między innymi stan wątroby, narządów rodnych, żołądka, jelit i nerek.

Zatem niezależnie od tego, czy dziecko wykazuje jakieś wady rozwojowe, czy jego rozwój wydaje się właściwy, badania profilaktyczne, w tym USG u noworodków, pełnią bardzo ważną funkcję w pierwszych miesiącach życia maluszka. Dzięki temu, że nie wymagają szczególnego przygotowania oraz są bezbolesne, mamy nie powinny się ich obawiać, ale skorzystać z tej szansy na ocenę stanu zdrowia dziecka.