Wykrycie na wczesnym etapie zmian nowotworowych w obrębie piersi zwiększa szanse na całkowite wyleczenie. Pamiętaj, by regularnie się badać, dzięki czemu lekarz podejmie odpowiednie działania, zanim nowotwór zacznie dawać charakterystyczne objawy. Sprawdź, jakie badania piersi pozwalają wykryć podejrzane zmiany.

Profilaktyka raka piersi

Do profilaktyki pierwotnej raka piersi zaliczamy utrzymanie prawidłowej wagi, nienadużywanie alkoholu i unikanie zbędnego napromieniowania. Uprawiaj regularnie aktywność fizyczną i przejdź na dietę bogatą w owoce i warzywa, które dostarczają dużo kwasu foliowego. Nie zaniedbuj badań, które zaliczane są do profilaktyki wtórnej.

Pamiętaj też, aby niezwłocznie umówić się na USG, jeśli w trakcie samobadania wyczujesz zgrubienie. Do wizyty u lekarza powinny również skłonić Cię niepokojące dolegliwości, takie jak ból, zaczerwienienie, obrzęk piersi lub wydzielina z brodawki sutkowej. Choć wspomniane objawy nie wskazują jednoznacznie na raka, nie można ich bagatelizować. Jeśli zareagujesz na nie w porę, lekarz szybko podejmie odpowiednie kroki, a w razie potrzeby zleci dodatkowe badania.

Umawiaj się też regularnie na badania, nawet jeśli nie odczuwasz żadnych objawów. Pamiętaj, że w początkowym stadium rak piersi często nie daje żadnych objawów.

Samodzielne badanie piersi

Specjaliści przypominają, by kobiety po 20. roku życia wykonywały dokładne badanie piersi w domu raz w miesiącu, najlepiej kilka dni po ustąpieniu miesiączki, kiedy biust nie jest już tak wrażliwy i nabrzmiały. Panie po menopauzie powinny wyznaczyć sobie jeden, ten sam dzień każdego miesiąca, w którym będą badać piersi. Wspomniana procedura pozwala wykryć wiele zmian, nie należy jednak wpadać w panikę, jeśli poczujesz jakieś zgrubienia, bo nie muszą one świadczyć jednoznacznie o nowotworze.

Samodzielne badanie piersi składa się z dwóch części, pierwsza z nich polega na dokładnej obserwacji biustu w lustrze. W tym celu stań prosto, unieś ręce nad głowę i oprzyj dłonie na biodrach. Po uważnych oględzinach możesz przejść do drugiej części badania. Najlepiej przeprowadź ją pod prysznicem, kiedy ciało jest już namydlone, w ten sposób łatwiej wykryjesz ewentualne zmiany. Sprawdź, czy brodawki i biust nie zmieniły swojego kształtu, następnie ściśnij sutki i sprawdź, czy nie wycieka z nich wydzielina.

Aby zbadać lewą pierś, lewą rękę przełóż nad głową i delikatnie przesuń trzema środkowymi palcami prawej dłoni (ale nie samymi czubkami) i lekko uciskaj. Zataczaj też niewielkie kółka z góry na dół i odwrotnie, a także zewnątrz w kierunku brodawki i z powrotem, szukając zgrubień i guzków. Następnie przejdź do drugiej piersi, a na koniec sprawdź, czy węzły chłonne pod obojczykami i pachami nie są powiększone.

USG piersi

USG wykorzystuje fale dźwiękowe, aby stworzyć obrazy wewnętrznych struktur piersi. W ten sposób lekarz może zdiagnozować guzki, zgrubienia lub inne nieprawidłowości wykryte podczas samobadania, mammografii lub rezonansu magnetycznego. Badanie USG piersi jest nieinwazyjne, bezbolesne, bezpieczne i co ważne, nie wykorzystuje promieniowania jonizującego.

Badanie USG piersi można wykonać profilaktycznie, a także aby potwierdzić lub wykluczyć chorobę nowotworową. Niekiedy zleca je lekarz, by ustalić, czy terapia przynosi spodziewane efekty.

Choć USG piersi nie wymaga specjalnego przygotowania, należy je wykonać w pierwszej połowie cyklu. Specjaliści przypominają, by na badanie umówić się po ustaniu krwawienia, a przed owulacją, kiedy piersi są w najmniejszym stopniu wypełnione wodą. Dodatkowo zalecają, aby na pierwsze USG piersi umówić się po ukończeniu 30. lat, a później kontrolnie wykonywać je raz w roku. Jeśli jednak w rodzinie pacjentki występowały przypadki raka piersi, warto powtarzać badanie co pół roku.

Mammografia

Mammografia pozwala wykryć raka we wczesnym stadium, również wtedy, gdy nie daje jeszcze żadnych objawów, dzięki czemu zapewnia lepsze rokowania i zwiększa szanse na pełne wyleczenie. Jak wygląda to badanie?

Najpierw pacjentka układa na specjalnej płycie jedną pierś, potem drugą, po czym radiolog dociska je z góry drugą płytką. Następnie zmienia położenie płytek, by zbadać piersi zarówno z przodu, jak i z boku. W ten sposób można stwierdzić, czy występują w nich jakiekolwiek guzki. Choć badanie jest niewygodne, warto pamiętać, że trwa tylko kilka minut. Specjaliści zalecają, aby wykonać mammografię w ciągu 7-10 dni od pierwszego dnia miesiączki..

Z najnowszych badań wynika, że pacjentki, które nie są obarczone dodatkowym ryzykiem raka piersi, na pierwsze badanie mammograficzne powinny umówić się w wieku 40-45 lat. Wielu naukowców przekonuje, że wspomniana metoda niekoniecznie sprawdzi się u młodszych kobiet, które mają gęste, gruczołowe piersi, co utrudnia wykonanie wiarygodnego badania. Mammografię powinno powtarzać się co 2 lata, a po 50. roku życia należy wykonywać ją co rok. Ponadto lekarze zalecają coroczne badania kontrolne u pacjentek, które znajdują się w grupie ryzyka.

Zastanawiasz się, kiedy jeszcze powinnaś umówić się na badanie mammograficzne? Do takich wskazań zaliczamy:

  • bóle piersi,
  • dysplazję gruczołu piersiowego lub występowanie raka sutka w rodzinie,
  • niepokojące zmiany w sutku, np. ograniczony ból, torbiel, guzek, wciągnięcie brodawki, zgrubienie skóry, podbarwiony krwią lub surowiczy wyciek z brodawki,
  • wieloletnie przyjmowanie hormonalnej terapii zastępczej,
  • zmianę kształtu lub wyglądu piersi, asymetrię.

Rezonans magnetyczny

Rezonans magnetyczny jest bezbolesny, nieinwazyjny, dokładny, szybki i niezwykle czuły. Pozwala wykryć nawet niewielkie zmiany, zazwyczaj stanowi uzupełnienie dla USG i mammografii. W trakcie procedury nie wykorzystuje się promieniowania rentgenowskiego, lecz silne pole magnetyczne i fale radiowe, dlatego można ją wykonać z dowolną częstotliwością, również u kobiet w ciąży. Na wszelki wypadek lekarze odradzają jednak przeprowadzenie rezonansu magnetycznego w pierwszym trymestrze. Aby MRI piersi było wiarygodne, należy go wykonać w 5-13 dniu cyklu miesiączkowego.

Biopsja cienkoigłowa piersi

Podczas badania piersi lekarz pobiera fragment komórek lub płynu z torbieli, zgrubienia, guzka lub grudki za pomocą cienkiej igły, podobnej do tej, której używa się do pobierania krwi. Następnie wysyła próbkę do laboratorium, aby patolog zbadał ją dokładnie pod kątem nowotworu. W ten sposób specjalista może postawić trafną diagnozę, a później wdrożyć odpowiednie leczenie.

Jeśli guzek nie jest wyczuwalny pod skórą, lekarz wykona biopsję pod kontrolą USG lub tomografii komputerowej, aby precyzyjnie wprowadzić do niego igłę. Niekiedy badanie piersi przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym, głównie wtedy, gdy zmiana jest lita. W takiej sytuacji lekarz musi wykonać kilka nakłuć, by uzyskać wystarczającą ilość komórek do diagnozy. Torbiele wypełnione płynem zazwyczaj nie wymagają podania środka znieczulającego.

Biopsja gruboigłowa piersi

W diagnostyce raka piersi wykorzystuje się także biopsję gruboigłową, która pozwala pobrać więcej komórek z podejrzanej zmiany niż podczas biopsji cienkoigłowej. Dzięki temu dostarcza więcej informacji o nieprawidłowościach, a tym samym ułatwia postawienie diagnozy. Zazwyczaj biopsję gruboigłową wykonuje się w następujących przypadkach:

  • pacjentka lub lekarz wykryli guzek,
  • zmiana nie jest wyczuwalna, ale została wykryta podczas mammografii lub innego badania obrazowego.

Lekarz może wprowadzić igłę, wyczuwając torbiel, grudkę lub guzek, zazwyczaj jednak przeprowadza zabieg pod kontrolą USG, rezonansu magnetycznego lub mammografii. Biopsję przeprowadza się w warunkach ambulatoryjnych, zazwyczaj nie powoduje bólu, ponieważ wykonuje się ją w znieczuleniu miejscowym.W przypadku raka piersi lekarz może ustalić, z jakim rodzajem zmiany ma do czynienia, czy rośnie ona szybko czy powoli, a także w jaki sposób może zareagować na terapię hormonalną.

Najpierw specjalista wstrzykuje środek znieczulający w obszar, z którego zamierza pobrać fragment tkanki, a następnie wykonuje niewielkie nacięcie. W kolejnym etapie wprowadza igłę do masy guza i pobiera materiał do badań, niejednokrotnie umieszcza w niej metalowy klips (znacznik). Badanie nie wywołuje dyskomfortu u pacjentki, ułatwia natomiast znalezienie guzka podczas mammografii, badań obrazowych lub zabiegu. Jeśli biopsja wykaże raka piersi, lekarz wyjmuje klips podczas operacji, z drugiej strony, jeśli interwencja chirurga nie będzie potrzebna, można go bezpiecznie zostawić.

Badania laboratoryjne

Jeśli na podstawie zgłoszonych objawów lekarz podejrzewa raka piersi, może skierować pacjentkę na badania markerów nowotworowych. W trakcie kancerogenezy, czyli procesu nowotworzenia, niektóre tkanki mają skłonność do nadmiernego wydzielania specyficznych substancji. Podwyższony poziom markera CA 15-3 może wskazywać na rozwijający się nowotwór piersi. Jeśli wynik jest nieprawidłowy, lekarz zaleci kilkukrotne powtórzenie badania. Należy jednak zaznaczyć, że wysokie stężenie markera niekiedy związane jest z rakiem płuc, wątroby, trzustki lub jajnika.

Obecnie coraz większą rolę w profilaktyce lub wczesnej diagnozie raka piersi odgrywają badania genetyczne. Specjalista pobiera materiał genetyczny z krwi lub śliny pacjentki, a następnie analizuje go pod kątem mutacji zwiększających ryzyko zachorowania na nowotwór. Badania wykazały, że mutacje w genach BRCA1 i BRCA2 przyczyniają się do rozwoju raka jajnika i piersi.

Badania profilaktyczne warto robić regularnie, dzięki czemu lekarz może wykryć zmiany nowotworowe na wczesnym etapie. Pamiętaj, że im szybciej specjalista stwierdzi ewentualne nieprawidłowości, tym większe są szanse na całkowite wyleczenie.

 

Ogromną wagę przykładamy do tego, by informacje prezentowane na blogu były rzetelne i zgodne z aktualnym stanem wiedzy medycznej. Należy jednak pamiętać, że publikacje blogowe nie mogą zastąpić konsultacji lekarskiej ani stanowić podstawy do samodiagnozy. Niezbędne jest indywidualne podejście do każdego przypadku, które jest możliwe wyłącznie w bezpośrednim kontakcie pacjent - lekarz.