Jeśli chcesz obniżyć ryzyko chorób układu krążenia, pamiętaj o regularnych wizytach u kardiologa. Diagnostyka sercowo-naczyniowa i testy przesiewowe dostarczają informacji  na temat aktywności elektrycznej, rytmu bicia serca, przepływu krwi przez komory i zastawki i nieprawidłowych struktur. Sprawdź, jakie badania na serce może zlecić specjalista.

Jakie badania u kardiologa? EKG jako podstawa diagnostyki

Elektrokardiografia pozwala sprawdzić rytm serca i aktywność elektryczną, często łączy się ją z innymi badaniami kardiologicznymi, by zdiagnozować lub monitorować choroby układu krążenia. Zazwyczaj lekarz zleca EKG, gdy pacjent zgłasza takie objawy jak:

• kołatanie serca,
• ból w klatce piersiowej,
• duszności,
• zawroty głowy,
• wysokie ciśnienie krwi.

Wspomniane badanie pomaga wykryć arytmię, chorobę niedokrwienną serca, zawał lub przerost mięśnia sercowego. Nie pokazuje jednak, czy masz bezobjawowe zatory w tętnicach, ani nie przewiduje ryzyka zawału.

Ogólnie rzecz biorąc, EKG polega na przymocowaniu kilku elektrod do klatki piersiowej, rąk i nóg, podłączonych przewodami z urządzeniem monitorującym pracę serca. Nie musisz specjalnie przygotowywać się do elektrokardiografii, możesz wcześniej normalnie pić i jeść.

W diagnostyce serca wyróżniamy trzy rodzaje EKG:

• spoczynkowe –  wykonywane, gdy pacjent leży w wygodnej pozycji,
• wysiłkowe – przeprowadzane, gdy pacjent ćwiczy na bieżni lub rowerku treningowym,
• holter EKG – elektrody są podłączone do małego, przenośnego urządzenia noszonego na pasie, dzięki czemu można monitorować pracę serca zazwyczaj przez 24 godziny lub dłużej. Lekarz zleca takie badanie, gdy objawy występują w przypadkowych, krótkich epizodach.

Próba wysiłkowa – kiedy się ją wykonuje?

Podczas próby wysiłkowej serce musi pompować więcej krwi, ponieważ organizm pracuje ciężej i potrzebuje więcej tlenu. W trakcie testu lekarz monitoruje tętno, oddech, zmęczenie, ciśnienie krwi. Wspomniane badanie serca pozwala ocenić zmiany zapisu elektrokardiogramu (EKG) podczas wysiłku fizycznego.

Zazwyczaj lekarz zleca go, gdy podejrzewa chorobę wieńcową, chce ocenić ryzyko zawału lub zamierza określić bezpieczną intensywność treningów. Analizując wynik próby wysiłkowej, lekarz może zdiagnozować przyczynę bólu w klatce piersiowej, zawrotów głowy lub duszności. Niekiedy specjalista zleca takie badanie, by ocenić skuteczność zabiegów poprawiających krążenie krwi w tętnicach wieńcowych.

Podstawowe obrazowe badania serca

USG Dopplera (badanie dopplerowskie) jest nieinwazyjne, wykorzystuje fale dźwiękowe o bardzo wysokiej częstotliwości, które odbijają się od serca i naczyń krwionośnych. Echa, czyli powracające fale dźwiękowe, tworzą obrazy pozwalające stwierdzić przepływ krwi.

Takie badania na serce ułatwiają również ocenę zatorów w tętnicach i stopnia zwężenia lub niedomykalności zastawek. Zazwyczaj przeprowadza się je  u pacjentów z chorobą wieńcową lub miażdżycą.

Rezonans magnetyczny

Rezonans magnetyczny serca to nieinwazyjne badanie, które wykorzystuje fale o częstotliwości radiowej, silne pole magnetyczne i komputer do tworzenia szczegółowych obrazów mięśni, zastawek i komór. Oprócz tego pozwala ocenić przepływ krwi przez serce i główne naczynia.

MRI może pomóc lekarzowi zdiagnozować różne choroby układu krążenia, w tym: dławicę piersiową, uszkodzenia tkanek związane z zawałem, problemy w aorcie, zaciskające zapalenie osierdzia, niedomykalność zastawek.

Ułatwia również postawienie diagnozy w przypadku niewydolności serca, nowotworów czy wrodzonych wad serca.

Echo serca

Jeśli lekarz chce sprawdzić rozmiar, kształt, pracę serca lub działanie zastawek, zazwyczaj wykonuje echokardiogram (echo serca). Wspomniany test wykorzystuje fale dźwiękowe o wysokiej częstotliwości, by zrobić zdjęcia komór serca, zastawek, ścian i naczyń krwionośnych. Echo serca może wykryć zapalenie osierdzia, problemy z dużymi naczyniami krwionośnymi, zakrzepy krwi w komorach lub ubytek przegrody międzykomorowej.

W trakcie badania pacjent leży na stole, a specjalista nakłada żel na klatkę piersiową, aby ułatwić falom dźwiękowym przejście przez skórę. Następnie umieszcza na klatce elektrody, przypominające małe, metalowe dyski. Technik może poprosić pacjenta o wstrzymanie oddechu, by zrobić lepsze zdjęcia.

Inwazyjne badania u kardiologa

Zastanawiasz się, jakie badania u kardiologa mają charakter inwazyjny? Do wspomnianej grupy zaliczamy koronarografię, cewnikowanie serca, biopsję mięśnia sercowego i badanie elektrofizjologiczne.

Angiografia tętnic wieńcowych, czyli koronarografia serca

Angiografia polega na wykonaniu zdjęć rentgenowskich tętnic wieńcowych i naczyń transportujących krew do serca. W trakcie zabiegu specjalista wprowadza specjalny barwnik z cewnika do naczynia krwionośnego. Zazwyczaj przeprowadza się go u osób z dławicą piersiową lub podejrzeniem choroby wieńcowej.

Angiografia dostarcza cennych informacji na temat kondycji tętnic wieńcowych, a tym samym pozwala ocenić ryzyko miażdżycy lub niedomykalności zastawki. W ten sposób lekarz może sprawdzić, czy krew nie gromadzi się w komorze z powodu nieprawidłowego działania zastawki.

Szukasz wskazówek, jak przygotować się do tego badania? Zazwyczaj nie można jeść ani pić przez 6-8 godzin przed koronarografią, chociaż powinno się przyjąć poranne leki. O szczegółach przygotowania do badania informuje lekarz prowadzący.

Badanie elektrofizjologiczne serca

Diagnostyka kardiologiczna obejmuje również badanie elektrofizjologiczne (electrophysiology studies, w skrócie EPS), które pozwala ocenić aktywność elektryczną serca i rytm serca. Należy przypomnieć, że naturalne impulsy elektryczne koordynują skurcze poszczególnych części serca.

Kardiolog podczas badania wprowadza do żyły w pachwinie (we wskazanych przypadkach w szyi) najpierw cewnik, a następnie poprzez niego małe, cienkie elektrody, które trafiają aż są do serca.

Badanie EPS wykonywane jest w sedacji, czyli tzw. “płytkim znieczuleniu”, więc dla pacjenta jest bezbolesne.

Biopsja mięśnia sercowego

W trakcie badania kardiologicznego specjalista pobiera próbkę mięśnia sercowego, którą następnie wysyła do laboratorium. Lekarz wykonuje chirurgiczne nacięcie na ramieniu, pachwinie lub szyi, a następnie wprowadzi cienką rurkę (cewnik) przez tętnicę lub żyłę, w zależności od tego, czy pobierze tkankę z  prawej czy lewej komory. Aby wprowadzić cewnik do odpowiedniego obszaru, korzysta z obrazów rentgenowskich lub echokardiografii.

Cewnikowanie serca

W trakcie cewnikowania serca kardiolog wprowadza cienką rurkę do lewej lub prawej komory z pachwiny, szyi lub ramienia. Korzystając ze wspomnianej metody, lekarz może pobrać próbki krwi, zbadać tętnice, zmierzyć poziom tlenu, przepływ krwi i ciśnienie w różnych częściach serca lub wykonać biopsję. Niekiedy przeprowadza się taki zabieg, by ustalić, czy konieczna jest operacja.

W niektórych przypadkach specjalista wstrzykuje barwnik, który pomaga zwizualizować struktury i naczynia. Zabieg trwa 30-60 minut, a jeśli lekarz połączy go z plastyką naczyń wieńcowych (stentowanie, balonikowanie), cewnikowanie może się przedłużyć.

Tomografia komputerowa serca – alternatywa dla angiografii?

To nieinwazyjne badanie wykorzystuje promienie rentgenowskie do robienia zdjęć bijącego serca, może również ujawnić wapń i blokady w tętnicach. Należy podkreślić, że zdjęcia można oglądać pod dowolnym kątem. Wspomniane badanie serca pomaga lekarzom w znalezieniu problemów w budowie najważniejszego elementu układu krążenia oraz w sposobie pompowania krwi.

Zazwyczaj tomografię komputerową przeprowadza się, gdy prześwietlenie klatki piersiowej, EKG, echokardiografia lub próba wysiłkowa, nie dają wystarczających informacji o stanie serca.

Jeśli skarżysz się na takie objawy, jak duszności, zawroty głowy, bóle w klatce piersiowej, wysokie ciśnienie krwi, zmiany częstości akcji serca, koniecznie wybierz się do kardiologa. Lekarz może przeprowadzić wnikliwe badania na serce w kierunku szmerów lub nieprawidłowego rytmu.