Wśród wielu występujących wirusów jednymi z najczęściej spotykanych w ludzkiej populacji obu płci są wirusy HPV. Dane wskazują, że z nosicielami wirusa HPV może mieć kontakt nawet 80% ludzi na całym świecie. Czym jest wirus HPV, jakie są objawy zakażenia nim oraz co wiemy na temat leczenia wirusa HPV? Tego dowiecie się z artykułu.
Czym jest wirus HPV i jakie mogą być skutki zakażenia się nim?
Wirusy HPV, nazywane również wirusami brodawczaka ludzkiego, to tak wielka rodzina wirusów DNA, które występują w około 200 typach. Zakażenie wirusem HPV dotyczy nabłonka płaskiego lub komórek naskórka. Każdy z typów HPV zajmuje inne okolice ciała i może objawiać się nieco inaczej.
Zmiany wywołane wirusem HPV można podzielić na te lokalizujące się w okolicach zewnętrznych narządów płciowych i odbytu, oraz błon śluzowych, na przykład gardła, krtani oraz jamy ustnej, a także na zakażenia skórne, które mogą występować w wielu miejscach ciała poza okolicą zewnętrznych narządów płciowych. Warto wiedzieć, że w zależności od typu wirusa HPV, mogą one zwiększać ryzyko zachorowania na niektóre nowotwory.
Niektóre wirusy HPV odpowiadają za powstawanie brodawek skórnych oraz brodawek narządów płciowych, inne kłykcin kończystych, a jeszcze inne za przemianę nowotworową niektórych zakażonych komórek organizmu. Badania udowodniły, że wybrane zakażenia HPV mogą prowadzić do nowotworów pochwy, szyjki macicy, sromu, prącia, jak również jamy ustnej, krtani, zatok przynosowych oraz gardła.
Zakażenie wirusem HPV może odbywać się poprzez kontakt seksualny, a także w trakcie porodu może przejść z matki na dziecko. Czas wylęgania się wirusa HPV wynosi zwykle od kilku tygodni do nawet 8 miesięcy.
Objawy zakażenia wirusem HPV
Zakażenie wirusem HPV nie zawsze daje objawy lub są one jedynie niewielkie, na przykład w postaci drobnych brodawek na skórze. Zwykle są one zlokalizowane na podeszwach stóp lub dłoniach. Mają wówczas wielkość do kilku milimetrów i charakterystyczną, nierówną powierzchnię. Zwykle nie wywołują bólu, ale w niektórych przypadkach mogą powodować swędzenie. Zazwyczaj zmiany spowodowane wirusem HPV rozwijają się powoli, a w wielu przypadkach zanikają samoistnie.
Niektóre wirusy HPV są odpowiedzialne za tak zwane kłykciny kończyste, które występują na zewnętrznych narządach płciowych. Mają one formę niewielkich, kalafiorowatych guzków o różowym zabarwieniu i zróżnicowanym kształcie – mogą być zarówno płaskie, jak i wyniosłe, gładkie lub zrogowaciałe.
Nowotwory wywołane wirusem HPV najczęściej rosną dość szybko i lokalizują się na większym obszarze ciała. Mogą mieć tendencję do krwawienia i zwykle dotyczą zewnętrznych narządów płciowych. W szczególnych przypadkach wirusy HPV mogą powodować ból podczas stosunku seksualnego, problemy z oddawaniem moczu lub stolca, co ściśle związane jest z ich lokalizacją. Dlatego w razie zauważenia jakichkolwiek zmian w obrębie narządów płciowych, należy koniecznie udać się do specjalisty, celem diagnostyki takiej zmiany.
Wirus HPV – działania profilaktyczne
Do zakażenia wirusem HPV najczęściej dochodzi w wyniku kontaktów seksualnych z osobą zakażoną. W związku z tym najlepszym działaniem profilaktycznym jest wystrzeganie się ryzykownych kontaktów seksualnych, współżycia z wieloma partnerami, a także stosowanie prezerwatyw. Szczególną ostrożność należy zachować podczas korzystania z toalety, zwłaszcza publicznej, oraz dokładnie myć ręce, którymi moglibyśmy przenieść zakażenie na nasze okolice intymne.
Bardzo ważna jest także higiena związana z używaniem przedmiotów takich jak gąbki czy ręczniki. Nigdy nie powinniśmy używać tych samych przyrządów, co inny człowiek, ponieważ nawet jeśli nie podejrzewamy u niego zakażenia wirusem HPV, może być on nosicielem, u którego nie widać objawów.
Do tej pory nie opracowano szczepionki, która byłaby skuteczna na wszystkie odmiany wirusa HPV, jednak warto wiedzieć, że niektóre szczepionki są skuteczne, jeśli chodzi o zakażenie wysokoonkogennymi i niskoonkogennymi odmianami wirusa HPV. Profilaktycznie szczepi się szczególnie dziewczynki, które nie rozpoczęły jeszcze współżycia, ale kobiety w starszym wieku również mogą zostać zaszczepione. Szczepienie mężczyzn nie ma zasadniczego znaczenia dla nich samych, ale pełni bardzo ważną funkcję społeczną, bowiem ma na celu przerwanie łańcucha zakażeń.
HPV – diagnostyka
Aby zdiagnozować wystąpienie wirusa HPV, przede wszystkim należy udać się do lekarza, który obejrzy zmianę na błonach śluzowych lub skórze. W celu diagnostyki HPV, a także rozpoznania typu wirusa, korzysta się z technik molekularnych (RT-PCR).
Jeśli lekarz będzie miał podejrzenie zmiany nowotworowej, zleci wykonanie badań histologicznych oraz cytologicznych. Warto pamiętać, że w celach profilaktycznych badania cytologiczne powinny być wykonywane regularnie.
Wirus HPV – leczenie
Nie istnieje jeden określony sposób na leczenie wszystkich wirusów HPV. Wiele zależy od typu wirusa, jego umiejscowienia, a także kondycji pacjenta i ewentualnych dodatkowych chorób. Podstawowe działanie w leczeniu wirusów HPV polega na zwiększeniu odporności zakażonej osoby, dzięki czemu organizm będzie mógł sam zwalczyć wirusa. W przypadku niektórych typów, szczególnie tych powodujących powstawanie zwykłych brodawek skóry, zaleca się podawanie leków dermatologicznych.
Leczenie zakażenia wirusem HPV można podzielić na:
- zachowawcze – opierające się na stosowaniu leków antyproliferacyjnych, keratolitycznych, immunomodulatorów, a także katechiny,
- inwazyjne – polegające na chirurgicznym usunięciu zmiany przy pomocy laseroterapii, krioterapii lub elektrokoagulacji.
Jeśli wirus HPV powoduje zmiany nowotworowe, konieczne będzie wdrożenie leczenia onkologicznego.