Zaburzenia statyki dna miednicy to problem, który lekarze obserwują u kobiet coraz częściej. Zwykle dotyczy on pań po okresie menopauzalnym oraz tych, które urodziły dzieci, jednak z różnych powodów może się także przydarzyć młodszym pacjentkom. Jedną z najczęściej stosowanych metod w leczeniu tego typu zaburzeń jest pessaroterapia. Czym jest pessaroterapia w uroginekologii? Co to są pessary i jakie efekty można dzięki nim uzyskać?

Co to jest pessar i pessaroterapia?

Pessaroterapia to metoda leczenia rozmaitych zaburzeń statyki dna miednicy. Znana jest od wielu lat i chętnie stosowana ze względu na swą skuteczność, dobrą tolerancję, brak powikłań, a także nieinwazyjność. Pomaga pacjentkom rozwiązać problem nietrzymania moczu, może chronić przed wczesnym porodem spowodowanym niewydolnością szyjki macicy, a także działać jako czasowa korekta statyki dna miednicy u tych pań, u których planowana jest w przyszłości operacja.

Pessaroterapia polega na podtrzymaniu wypadających lub obniżających się narządów przy pomocy specjalnych silikonowych wkładek umieszczanych w pochwie, nazywanych pessarami. Mogą one mieć różny kształt, a ich rodzaj zawsze dobierany jest przez lekarza specjalistę, biorąc pod uwagę indywidualne cechy pacjentki oraz dolegliwości.

Kiedy stosuje się pessary w uroginekologii?

Pessary, określane przez pacjentki jako krążki dopochwowe, stosuje się najczęściej w przypadku obniżenia narządów dna miednicy, takich jak pęcherz, jelito grube, ściany pochwy i macicy, a także cewka moczowa. Oprócz tego wskazaniem do pessaroterapii jest wysiłkowe nietrzymanie moczu oraz niewydolność cieśniowo-szyjkowa i niebezpieczeństwo przedwczesnego porodu. Co istotne, lekarz może zdecydować o założeniu pessara zarówno ze względów terapeutycznych, jak i diagnostycznych, np. aby ujawnić ukryte wysiłkowe nietrzymanie moczu.

Rodzaje pessarów

Jak już wspomnieliśmy wcześniej, istnieją różne rodzaje pessarów, a ich wybór uzależniony jest ściśle od danego przypadku. Krążki dopochwowe podzielić można na dwie grupy:

• Pessary podtrzymujące kołnierzowe, pierścieniowe z membraną lub bez – ginekologiczne pessary pierścieniowe ze specjalnym zgrubieniem pod cewką moczową lub pessary kołnierzowe zakładane są w przypadku nietrzymania moczu. Nie tylko podtrzymują one pochwę, ale także domykają cewkę moczową. Najczęściej stosowanymi pessarami są te z membraną. Zostały one zaprojektowane w taki sposób, aby podtrzymywać większą powierzchnię, dlatego zakłada się je w przypadku wypadającej szyjki macicy lub całej macicy.
• Pessary wypełniające – pessary wypełniające mogą mieć różne kształty – donuta lub kostki. W tej grupie mieszczą też się specjalne pessary pompowane. Pessary o kształcie kostki mają za zadanie wytwarzać podciśnienie, dzięki czemu – podczas aktywności fizycznej, wysiłku lub słabych mięśni dna miednicy – nie wypadają.

Warto przy tym dodać, że choć u większości kobiet udaje się dobrać pessar za pierwszym razem, u niektórych może okazać się konieczna zmiana pessara na inny rodzaj, jeśli pierwszy okaże się nieodpowiedni.

Wady i zalety stosowania pessarów

Choć pessaroterapia jest metodą sprawdzoną, skuteczną i najchętniej stosowaną we wspomnianych wyżej dolegliwościach, może się okazać, że u niektórych pacjentek jej zastosowanie nie jest możliwe.

Dla założenia pessarów przeciwwskazaniem może być między innymi budowa ciała – na przykład krótka pochwa lub szerokie wejście do pochwy. Lekarz może także zrezygnować z pessaroterapii u pacjentek, które przeszły wiele porodów, mają dużą nadwagę lub zmagają się z otyłością. Poza tym przeciwwskazaniami dla pessaroterapii są również przebyte zabiegi radioterapii i histerektomii, a także niektóre choroby, takie jak cukrzyca, zwyrodnienie stawów, miażdżyca lub choroba tkanki łącznej.

Niewątpliwie jednak wymienić możemy wiele zalet pessarów. Jest to metoda nieinwazyjna, którą zastosować można jedynie w niezbędnych sytuacjach, to znaczy możliwe jest zakładanie pessara tylko w określonych momentach i wyjmowanie, gdy nie jest to konieczne. Poza tym pessaroterapia jest metodą stosunkowo tanią, łatwo dostępną i bezpieczną, ponieważ bardzo dobrze przebadaną. Pacjentki chwalą sobie również to, że działanie jest niemalże natychmiastowe, a pessary znacząco poprawiają jakość ich życia i codziennego funkcjonowania.

FAQ, czyli najważniejsze pytania o pessaroterapię

Poniżej zebraliśmy kilka najbardziej popularnych pytań dotyczących stosowania pessarów.

Czy pessar wpływa na współżycie?

Założony pessar położniczy uniemożliwia współżycie ze względów bezpieczeństwa. Co ważne, niektóre kobiety mają na tyle krótką szyjkę macicy, że zaleca się powstrzymać nawet przed współżyciem oralnym, ponieważ wydzielająca się podczas orgazmu oksytocyna wpływa na rozwarcie i skrócenie szyjki macicy. Istnieją jednak rodzaje pessarów ginekologicznych, które umożliwiają współżycie seksualne.

Pessar czy operacja?

Odpowiedź na to pytanie należy pozostawić lekarzowi specjaliście, który będzie w stanie ocenić, czy dana pacjentka kwalifikuje się do założenia pessara, czy może w jej wypadku bardziej wskazana będzie operacja. Operacja jest znacznie większą ingerencją w ciało kobiety, która powodować może wiele powikłań, dlatego jeśli możliwe jest zastosowanie pessaroterapii, lekarz zapewne najpierw zdecyduje się na tę formę leczenia.

Możliwe powikłania pessaroterapii

Choć pessary uznawane są za metodę bezinwazyjną i bezpieczną, może się zdarzyć, że ich zastosowanie spowoduje jakieś powikłania. Do najczęstszych należą upławy, plamienia z pochwy oraz uczucie dyskomfortu podczas noszenia, choć jest ono najczęściej spowodowane nieprawidłowym założeniem lub źle dobranym rodzajem pessara. W bardzo rzadkich przypadkach może także dojść do zakażenia bakteryjnego lub drożdżakami oraz otarć błony śluzowej pochwy.

Jak czyścić pessar?

Pessary wykonane są ze specjalnego silikonu, dzięki temu nawet te, które można wyjmować i zakładać samodzielnie, mogą być stosowane bez wyjmowania przez dłuższy czas. Zaleca się jednak, by tego typu pessary wyjmować około raz na tydzień i czyścić przy użyciu ciepłej wody i bardzo delikatnego, łagodnego środka myjącego przetestowanego farmakologicznie.

Więcej informacji o zaburzeniach statyki narządu rodnego znajduje się na naszej stronie Uroginekologia.