Nietrzymanie moczu, znane również jako inkontynencja, to nie tylko problem natury fizycznej, lecz także psychospołecznej. Wspomniana przypadłość może pogorszyć jakość życia, ponieważ często wywołuje wstyd, bezradność i zażenowanie. Badania pokazują, że w niektórych przypadkach NTM prowadzi do depresji. Chociaż problem nietrzymania moczu uznawany za jedno z najczęstszych schorzeń kobiecych, należy podkreślić, że dotyczy on również mężczyzn. Wyjaśniamy, w jaki sposób diagnozuje się i leczy nietrzymanie moczu.

Jak rozpoznać nietrzymanie moczu?

Jeśli masz problem z nietrzymaniem moczu, zgłoś się do internisty lub lekarza rodzinnego, którzy najprawdopodobniej skierują Cię do urologa lub ginekologa. Możesz również umówić się na wizytę do fizjoterapeuty uroginekologicznego, zajmującego się nieprawidłowościami w obrębie miednicy.

Specjalista przeprowadzi z Tobą szczegółowy wywiad, następnie wykona badanie fizykalne jamy brzusznej, aby stwierdzić obecność objawów klinicznych. W razie potrzeby lekarz może skierować Cię na badanie USG, aby ocenić kondycję układu moczowego, szczególną uwagę zwracając na pęcherz moczowy. Najprawdopodobniej dostaniesz zalecenie wykonania ogólnej analizy moczu i posiewu, aby specjalista mógł wykluczyć infekcję bakteryjną.

Przydatne badania w diagnostyce NTM

Ważną rolę w diagnostyce nietrzymania moczu odgrywa próba kaszlowa, podczas której sprawdza się, czy zakaszlenie prowadzi do wycieku moczu w ujściu zewnętrznym cewki moczowej. Lekarz może również zalecić test wkładkowy, podczas którego pacjent nosi przez godzinę wkładkę chłonącą. Co ważne – w tym czasie wykonuje różne czynności prowokujące wyciek moczu. Wkładkę waży się zarówno przed, jak i po badaniu.

Urografia jest kolejnym badaniem pomocnym w diagnostyce NTM, w tym przypadku wykorzystuje się promienie rentgenowskie i środek cieniujący, aby ocenić układ moczowy. Lekarz może również wykonać cystoskopię, żeby wykluczyć obecność zmian nowotworowych, ciał obcych, przetok i innych nieprawidłowości w pęcherzu i cewce moczowej.

Kiedy zgłosić się do lekarza?

Jeśli zaobserwujesz u siebie któryś z poniższych objawów, koniecznie zgłoś się do lekarza:

• mimowolny wyciek moczu podczas kaszlu, kichania, aktywności fizycznej, zginania się lub podnoszenia ciężarów,
• moczenie łóżka,
• nagła, silna potrzeba natychmiastowego oddania moczu,
• wyciek moczu, którego nie poprzedzało uczucie parcia na pęcherz,
• częstomocz,
• nykturia, czyli częste oddawanie moczu w nocy.

Wysiłkowe nietrzymanie moczu: przyczyny

Wysiłkowe nietrzymanie moczu związane jest ze wzrostem ciśnienia w jamie brzusznej, spowodowanego kichaniem, kaszlem, ćwiczeniami lub śmiechem. Niektóre pacjentki skarżą się na mimowolne popuszczanie moczu podczas współżycia. Kłopotliwa przypadłość pojawia się wtedy, gdy w trakcie orgazmu mięśnie dna miednicy napinają się i rozluźniają.

Lekarze przypominają, że każda czynność, która wywiera ucisk na pęcherz, zwiększa ryzyko upuszczenia moczu. Niekiedy chodzi tylko o kilka kropel, podczas gdy w innych sytuacjach dochodzi do częściowego lub całkowitego opróżnienia pęcherza.

Wysiłkowe nietrzymanie moczu zazwyczaj wynika z uszkodzenia lub osłabienia mięśni dna miednicy, które podtrzymują pęcherz, cewkę moczową i narządy rodne. Do najważniejszych czynników ryzyka zaliczamy:

• nadwagę i otyłość,
• palenie papierosów,
• ciężką pracę fizyczną,
• przewlekłe zaparcia,
• chroniczny kaszel,
• ciążę,
• poród,
• menopauzę,
• choroby układu nerwowego,
• operację usunięcia gruczolaka prostaty,
• radykalną prostatektomię (całkowite usunięcie gruczołu krokowego).

NTM: skąd ten problem?

Z kropelkowym nietrzymaniem moczu borykają się zarówno kobiety, jak i mężczyźni, chociaż statystyki pokazują, że pierwsza grupa znacznie częściej skarży się na tę przypadłość. Przyczyniają się do tego nie tylko warunki budowy anatomicznej, lecz także ciąża, poród, klimakterium czy choroby towarzyszące. Jeśli popuszczasz niewielkie ilości moczu w ciągu dnia, nie zwlekaj i zgłoś się do specjalisty.

Oczywiście, zwróć uwagę, kiedy najczęściej pojawiają się nieprzyjemne dolegliwości. Najprawdopodobniej specjalista zapyta o to podczas wizyty, aby postawić diagnozę i znaleźć najlepszą metodę leczenia. Należy podkreślić, że o kropelkowym nietrzymaniu moczu mówimy wtedy, gdy ilość nie przekracza 50 ml.

Nietrzymanie moczu z parcia wynika z niestabilności lub nadaktywności mięśnia wypieracza pęcherza moczowego. Inkontynencja zwykle objawia się popuszczaniem moczu w spoczynku, a także mimowolnym wyciekiem moczu poprzedzonym silnym parciem.

Czasem rozpoznaje się mieszane nietrzymanie moczu, które łączy w sobie dwa rodzaje NTM: wysiłkowe i naglące. W tym przypadku bezwiedny wyciek moczu pojawia się w czasie aktywności fizycznej, kaszlu, kichania lub śmiechu, a poprzedza go nagłe parcie na pęcherz. Badania dowodzą, że ten rodzaj inkontynencji występuje w 29% wszystkich przypadków.

Nietrzymanie moczu z powodu przepełnienia zazwyczaj diagnozuje się u mężczyzn z powiększoną prostatą. Nieprawidłowa kurczliwość wypieracza prowadzi do przepełniania i rozciągnięcia pęcherza, co z kolei skutkuje stałym lub tymczasowym wyciekiem moczu.

Inkontynencja u kobiet

Badania pokazują, że nietrzymanie moczu u kobiet może pojawić się wraz z menopauzą, wówczas przyczyna tkwi w zmianach gospodarki hormonalnej. W okresie przekwitania dochodzi do spadku stężenia estrogenów, jednocześnie następuje wzrost poziomu LH i FSH.

Szacuje się, że 34% przypadków nietrzymania moczu u kobiet spowodowane jest porodem. Dolegliwości powinny ustąpić w ciągu kilku tygodni, jeśli jednak utrzymują się lub nasilają, należy zgłosić się do specjalisty. W tym przypadku przypadłość ma charakter wysiłkowy, a wynika z osłabienia cewki moczowej, mięśni i powięzi dna miednicy. Często obserwuje się też nietrzymanie moczu w ciąży, które wynika z osłabienia mięśni Kegla. Wspomniane mięśnie rozciągają się i rozluźniają na wskutek rosnącego brzucha i działania hormonów.

Nietrzymanie moczu u mężczyzn

Nietrzymanie moczu u mężczyzn może wskazywać na problemy z prostatą, dlatego należy niezwłocznie umówić się na wizytę do urologa. Czasem schorzenie spowodowane jest zwężeniem cewki moczowej, urazem, uszkodzeniem nerwów lub zakażeniem układu moczowego.

Leczenie nietrzymania moczu

Jeśli lekarz stwierdzi, że cierpisz na inkontynencję, zaleci Ci regularny trening mięśni Kegla. Należy podkreślić, że codzienne ćwiczenia przynoszą zadowalające efekty w łagodnym stadium choroby. Leczenie zachowawcze obejmuje również farmakoterapię, w tym przypadku stosuje się preparaty estrogenowe, które uelastyczniają tkanki. Jeśli wspomniane metody nie przyniosły spodziewanego rezultatu, wskazany będzie zabieg, przy czym za złoty standard przyjmuje się wszczepienie beznapięciowej taśmy TOT lub TVT, podtrzymującej cewkę moczową.

Profilaktyka obejmuje zmianę stylu życia, przede wszystkim należy ograniczyć spożycia kofeiny i alkoholu, stosować dietę zapobiegającą zaparciom i utrzymać prawidłową masę ciała. Aby zapobiec stanom zapalnym dróg moczowych, trzeba zadbać o higienę intymną. Na koniec zalecamy regularne wykonywanie ćwiczeń mięśni dna miednicy, szczególnie po porodzie.