Choć torbiel jajnika dla wielu kobiet brzmi niepokojąco, warto wiedzieć, że jest to zmiana, która pojawia się dość często i dotyka niemalże każdej kobiety. Torbiel jajnika wcale nie musi oznaczać poważnych problemów. Czym są torbiele jajnika, jakie są ich rodzaje, objawy i jak można je leczyć? Na te i wiele innych pytań odpowiadamy w poniższym artykule.

Co to jest torbiel jajnika?

Torbielami jajnika nazywamy różnorodne zmiany występujące w jajnikach. Są one widoczne na obrazie USG, ale nie wszystkie zmiany tego typu są niebezpieczne. Wszystkie powinny jednak zostać dokładnie przebadane, by wykluczyć jakiekolwiek zagrożenia dla zdrowia.

Torbiele jajnika pojawiają się pojedynczo lub w grupie i mogą dotyczyć zarówno jednego jajnika, jak i obu. Mają formę kulistej, workowatej przestrzeni, otoczone są ścianą i wypełnia je płyn.

Rodzaje torbieli na jajnikach

Mówiąc o torbieli jajnika, możemy mieć na myśli zmiany różnego typu. Do najczęściej występujących rodzajów torbieli jajnika należą:

• Torbiel prosta, nazywana też czynnościową lub pęcherzykową. W jej środku zauważalna jest przezroczysta, jednolita treść. Najczęściej powstaje w wyniku zaburzeń hormonalnych. Kiedy po owulacji pęcherzyk z komórką jajową nie pęka, jego wielkość może wzrosnąć nawet do 4 cm, stając się tzw. torbielą prostą. Na ten rodzaj torbieli szczególnie narażone są panie stosujące antykoncepcję hormonalną, palące papierosy oraz przyjmujące tamoksyfen.
• Torbiel ciałka żółtego to zmiana związana z nieprawidłowym zanikaniem ciałka żółtego. Może to wynikać na przykład z wysokiego stężenia hormonu progesteronu po owulacji. Torbiel ciałka żółtego osiąga od 4 do 6 cm.
• Torbiel krwotoczna charakteryzuje się nieprzezroczystą i niejednorodną treścią płynną. Nie jest groźna i powstaje w okolicach owulacji. Jej powstanie związane jest z uszkodzeniem naczynia krwionośnego przez pękający pęcherzyk.
• Torbiel czekoladowa odznacza się zawartością płynu o ciemniejszej, czekoladowej barwie. Pojawia się z różnych przyczyn, a jedną z nich może być endometrioza.
• Torbiel dermoidalna, często nazywana jest przez lekarzy potworniakiem, powstaje ze struktur zarodkowych. W jej budowie mogą być dostrzegalne włosy, paznokcie a nawet zęby. Jest określana jako zmiana łagodna.

Objawy torbieli jajnika

Torbiele o charakterze pęcherzykowym bardzo często nie wiążą się z żadnymi objawami i możliwe są do wykrycia jedynie za pomocą badania USG. Inaczej może być w przypadku, gdy pacjentka poddana była wcześniej operacjom ginekologicznym lub przeszła zapalenie dróg rodnych. Wówczas rzeczywiście w podbrzuszu może być odczuwany lekki dyskomfort.

Torbiele o małych rozmiarach najczęściej nie wiążą się z żadnymi dolegliwościami. Natomiast im torbiel jajnika jest większa, tym większa jest też szansa, że w związku z nią pojawią się także inne objawy. Mogą do nich należeć zaburzenia cyklu miesiączkowego, uczucie ucisku w podbrzuszu lub parcia na pęcherz, a także plamienia międzymiesiączkowe. Do objawów torbieli jajnika można także zaliczyć problemy z zajściem w ciążę, ale warto podkreślić, że dotyczy to tylko niektórych rodzajów torbieli.

Najsilniejsze objawy mogą pojawić się w przypadku pęknięcia torbieli. Wówczas może pojawić się silny ból, wymioty, nudności, a nawet omdlenie, dlatego tak ważne jest, by każdą zmianę poddawać regularnej kontroli.

Diagnostyka torbieli na jajnikach

Torbiele jajnika są jedną z tych zmian, które najczęściej wykrywa się zupełnie przypadkiem. Dochodzi do tego głównie podczas corocznej kontroli ginekologicznej. Torbiele jajnika widoczne są na obrazie USG otrzymanym w trakcie badania przezpochwowego. Dzięki niemu lekarz jest w stanie nie tylko określić wielkość zmiany, ale także jej kształt, dokładniejszą budowę oraz zawartość. Za pomocą badania Dopplera można także zobaczyć unaczynienie torbieli jajnika. To przede wszystkim na tej podstawie ginekolog ocenia, z jakim rodzajem torbieli mamy do czynienia i czy wymagane są dalsze działania.

W celu upewnienia się, czy torbiel nie jest zmianą o charakterze nowotworowym, lekarz ginekolog zleca wykonanie badań laboratoryjnych. Należą do nich głównie test ROMA oraz Ca-125. Ten ostatni konieczny jest szczególnie, gdy zmiana dotyczy pacjentek po menopauzie. W razie wątpliwości lub niejasnych wyników, lekarz może także zlecić dokładniejsze badania, na przykład tomografię komputerową miednicy lub rezonans magnetyczny.

Leczenie torbieli na jajniku

Leczenie torbieli jajnika uzależnione jest od rodzaju zmiany. Niejednokrotnie torbiele jajnika nie wymagają wdrażania jakiegokolwiek leczenia, a jedynie regularną obserwację. W przypadku licznych i większych torbieli lekarz może zalecić stosowanie antykoncepcji hormonalnej.

Torbiele większe niż 5-7 cm oraz takie, które mogą prowadzić do zmian nowotworowych, powinny być usunięte poprzez zabieg metodą otwartą lub laparoskopową. W dzisiejszych czasach coraz częściej odchodzi się od tej pierwszej metody na rzecz drugiej, która jest znacznie mniej inwazyjna i polega na stworzeniu 3 niewielkich otworów w powłoce brzusznej, przez które usuwa się torbiel.

Najczęstsze pytania o torbiel na jajniku

Pytanie: Jak szybko rośnie torbiel na jajniku?

Odpowiedź: Tempo wzrostu torbieli może być różne, w zależności od rodzaju. Niegroźne torbiele pęcherzykowe, związane z owulacją, mogą dość szybko urosnąć podczas jednego cyklu.

Pytanie: Czym grozi torbiel na jajniku?

Odpowiedź: Choć torbiele jajnika są zwykle niegroźne, w niektórych przypadkach mogą prowadzić do zmian nowotworowych. Większe torbiele mogą także uciskać pobliskie narządy, a co za tym idzie – powodować problemy z funkcjonowaniem tych narządów.

Pytanie: Czy torbiel na jajniku może się wchłonąć?

Odpowiedź: Torbiel na jajniku jak najbardziej może się wchłonąć. Taka sytuacja ma miejsce bardzo często.

Pytanie: Jakie są objawy wchłaniania się torbieli jajnika?

Odpowiedź: Ponieważ łagodne torbiele o niewielkich rozmiarach zazwyczaj nie dają żadnych objawów, również ich wchłanianie jest najczęściej niedostrzegalne. Czasami wchłanianie torbieli może być widoczne w regulacji cyklu miesiączkowego, jeśli jej występowanie powodowało nieregularny cykl, jednak zawsze najlepszą metodą sprawdzenia, czy torbiel się wchłania, jest badanie USG.

Pytanie: Czy torbiel na jajniku może zatrzymać okres?

Odpowiedź: Choć u wielu kobiet występowanie torbieli na jajniku nie wpływa na cykl miesiączkowy, możliwe jest, że torbiel zatrzyma okres. Mamy wówczas do czynienia z tzw. torbielą dysfunkcjonalną.