Mimo że choroby układu rozrodczego dotyczą wielu kobiet, pacjentki często uznają ich symptomy za wstydliwy problem i zwlekają z wizytą u specjalisty. Niestety „domowe kuracje” zwykle nie likwidują niepokojących objawów, a niekiedy nawet je nasilają. W związku z tym, warto pamiętać – dla lekarza nie ma wstydliwych chorób. Są tylko takie, które należy diagnozować i odpowiednio leczyć. Jakie są najczęstsze choroby ginekologiczne i jak się manifestują?

Najczęstsze choroby układu rozrodczego

Choroby układu rozrodczego, nazywane potocznie chorobami kobiecymi, dotyczą pacjentek w różnym wieku i mogą mieć wiele przyczyn. Bardzo ważne jest jak najszybsze zgłoszenie się do specjalisty w celu diagnostyki i leczenia. Dzięki temu można zapobiec ich rozwojowi i powikłaniom – szczególnie niebezpiecznym wśród pacjentek w wieku reprodukcyjnym.

Jakie są najczęściej występujące choroby ginekologiczne?

• Zaburzenia miesiączkowania – szacuje się, że problem dotyczy aż 75% kobiet.  Mogą to być skrócone (poniżej 24 dni) lub wydłużone (powyżej 36 dni) cykle miesiączkowe. Zdarza się także zatrzymanie miesiączkowania (wśród kobiet z nieregularnymi miesiączkami, gdy krwawienie nie występuje przez 6 miesięcy, a u tych z regularnymi miesiączkami, gdy  krwawienie nie pojawia się przez 3 miesiące). Poza ciążą, przyczyną mogą być m.in. zaburzenia hormonalne, problemy psychiczne, długotrwały stres, nadmierny wysiłek fizyczny czy niedoczynność tarczycy.
• Infekcje – infekcje kobiecych narządów płciowych mogą pojawić się m.in. wskutek osłabionej odporności, po antybiotykoterapii lub wyniku zarażenia od partnera podczas stosunku. Bezpośrednią przyczyną choroby są bakterie, grzyby, wirusy i pierwotniaki. Szybka diagnostyka i wdrożenie leczenia pozwala uniknąć powikłań oraz nawrotów infekcji. Bardzo ważne jest jednoczesne leczenie partnera, nawet jeśli nie zgłasza objawów. Dzięki temu nie dojdzie do ponownego zakażenia.
• Zapalenie przydatków – zapalenie jajników i jajowodów może rozwinąć się m.in. wskutek nieleczonej infekcji pochwy, która następnie obejmuje szyjkę macicy, macicę, jajniki i jajowody. Do zakażenia może też dojść przez naczynia chłonne. Sprzyja temu miesiączka, poronienie, poród, czas połogu lub stosowanie wkładek wewnątrzmacicznych. Choroba może mieć groźne konsekwencje, np. powstanie zrostów, zamknięcie ujścia jajowodu, dlatego ważne jest jak najszybsze wdrożenie leczenia.
• Zmiany w szyjce macicy – bardzo częste wśród chorób kobiecych są stany zapalne szyjki macicy. Mogą wystąpić jako skutek infekcji, ale także po porodzie, poronieniu lub w wyniku nieodpowiedniej higieny. U nawet ¼ kobiet diagnozuje się nadżerkę szyjki macicy, czyli ubytek nabłonka. Przyczyną także mogą być infekcje, ale również zaburzenia hormonalne lub uraz mechaniczny. Inne zmiany to polipy szyjki macicy – przerośnięte fragmenty błony śluzowej.
• Mięśniaki macicy – to stosunkowo częsta choroba układu rozrodczego kobiet, manifestująca się w postaci niezłośliwych guzów zbudowanych z komórek gładkich macicy. Czasem mięśniaki nie dają żadnych objawów, dlatego ważne jest regularne wykonywanie badań kontrolnych, które pozwolą wychwycić wszelkie nieprawidłowości.
• Zespół policystycznych jajników (PCOS) – nazywany również zespołem wielotorbielowatych jajników. To schorzenie dotykające nawet do 17% kobiet w wieku rozrodczym. Nieleczony PCOS prowadzi do braku owulacji i bezpłodności. Jego przyczyną są zaburzenia hormonalne, a dokładnie zbyt wysokie stężenie męskich hormonów płciowych.
• Endometrioza – choroba ginekologiczna, w przebiegu której tkanki podobne do endometrium macicy obecne są również poza nią. Endometrioza dotyka ok. 1 miliona pacjentek w Polsce. Niestety może prowadzić  do zaburzeń płodności. Zwiększa także ryzyko rozwoju raka endometrium.

Choroby kobiecych narządów płciowych – objawy

Bardzo ważne we wszystkich chorobach kobiecego układu rozrodczego jest jak najszybsze postawienie diagnozy i wdrożenie leczenia. Dzięki temu można uniknąć rozwoju choroby oraz  jej przykrych dla zdrowia skutków.

Właśnie z tego powodu, pacjentki powinny informować lekarza o wszystkich niepokojących symptomach. Jakie objawy powinny skłonić nas do niezwłocznej wizyty u ginekologa?

Inne niż zwykle miesiączki

Zbyt obfite, skąpe, nieregularne, bolesne – jeśli pacjentka zaobserwuje, że jej miesiączka jest inna niż zwykle, warto zgłosić to lekarzowi.

Bardzo obfity i bolesny okres może np. świadczyć  o endometriozie, polipach lub mięśniakach macicy. Skąpa i nieregularna miesiączka ma niekiedy związek z niedoczynnością tarczycy, PCOS lub zaburzeniami hormonalnymi.

Krwawienia międzymiesiączkowe

U niektórych kobiet plamienie lub niewielkie krwawienie występuje podczas owulacji. W innych przypadkach może być to objaw choroby ginekologicznej, m.in. stanu zapalnego narządów rozrodczych, nadżerki, PCOS, mięśniaków, polipów czy endometriozy.

Upławy, swędzenie, pieczenie pochwy

Prawidłowa wydzielina z pochwy jest bezwonna, przezroczysta lub biaława. Kiedy staje się grudkowata, a do tego pacjentka odczuwa swędzenie pochwy, może to oznaczać infekcję grzybiczą.

Obfite biało-szare upławy o rybim zapachu często zwiastują zakażenie bakteryjne, natomiast pienista żółto-zielona wydzielina wiąże się przeważnie z infekcją wywołaną rzęsistkiem.

Zdarza się, że upławy występują przy nadżerce szyjki macicy i innych schorzeniach.

Ból podbrzusza

Jeśli pojawia się poza miesiączką, może być objawem choroby układu rozrodczego. Niepokój powinien wzbudzić zwłaszcza silny ból, ponieważ może wskazywać m.in. na endometriozę lub dużą torbiel jajnika.

Ostry ból połączony z gorączką to z kolei częsty symptom zapalenia przydatków.

Ból w czasie stosunku

Ból pojawiający się w trakcie uprawiania seksu może być związany  ze stanami zapalnymi pochwy lub – gdy pojawia się podczas głębokiej penetracji – przydatków. Niekiedy bywa symptomem endometriozy albo suchości pochwy, wywołanej zaburzeniami hormonalnymi czy też stosowaniem niektórych leków i pigułek antykoncepcyjnych.

Ból dolnej części pleców

Bóle w „krzyżu” i odcinku lędźwiowym kręgosłupa zwykle nie są kojarzone z chorobami kobiecymi. Zdarza się jednak, że mogą zwiastować m.in. zaawansowaną nadżerkę szyjki macicy czy endometriozę. Jeśli ból połączony jest z plamieniem międzymiesiączkowym, upławami, dyskomfortem w podbrzuszu, najeży jak najszybciej zgłosić się do ginekologa.

Należy pamiętać, że powyższe objawy mogą zwiastować również inne schorzenia, w tym nowotwory ginekologiczne. Ważne jest dlatego jak najszybsze zgłoszenie symptomów w celu przeprowadzenia dokładnej diagnostyki.

Choroby układu rozrodczego żeńskiego –  profilaktyka

Wśród chorób ginekologicznych, istnieją takie, którym można zapobiegać. Przed infekcjami przykładowo, może ochronić odpowiednia higiena, stosowanie prezerwatywy podczas współżycia czy zażywanie probiotyków w trakcie i po antybiotykoterapii.

W profilaktyce wielu schorzeń, z pewnością pomocne będzie również utrzymanie właściwej wagi ciała, ponieważ otyłość zwiększa ryzyko rozwoju niektórych chorób kobiecych narządów płciowych.

Zbilansowana dieta, odpowiednia ilość snu i aktywność fizyczna to także dobra prewencja, ponieważ zdrowy styl życia zmniejsza ryzyko zaburzeń hormonalnych.

Należy jednak pamiętać, że nie wszystkim chorobom układu rozrodczego można zapobiec. W ramach profilaktyki bardzo ważne są więc regularne badania – nie tylko kiedy dzieje się coś niepokojącego.

Coroczna wizyta u ginekologa powinna stać się ważnym nawykiem. Dzięki temu pacjentka może uniknąć rozwoju choroby oraz niebezpiecznych powikłań, do których często można zaliczyć niepłodność.