Ginekomastia, czyli przerost gruczołu piersiowego, to stan prowadzący do powiększenia sutków u mężczyzn. Niejednokrotnie wywołuje wstyd i zażenowanie u pacjentów. Chociaż ginekomastia może przebiegać różnie, to jednak objawy u większości mężczyzn wyglądają podobnie. W artykule wyjaśniamy, jak diagnozowana jest ginekomastia i jakie są metody jej leczenia.
Spis treści
Czym jest ginekomastia? Charakterystyka i przyczyny
Ginekomastia to rozrost tkanki gruczołowej, tłuszczowej i włóknistej w obrębie jednego lub dwóch gruczołów piersiowych u mężczyzn. Wspomniane zaburzenie może być mylone z przerostem tkanki tłuszczowej spowodowanym nadwagą (lipomastia), dlatego diagnozę zawsze powinien stawiać lekarz.
Jeśli zaburzenie pojawi się u niemowląt lub w okresie dojrzewania, to zazwyczaj samoistnie ustępuje. Mówimy wtedy o tzw. ginekomastii przejściowej (zazwyczaj występuje do 4. miesiąca życia) i dojrzewaniowej (w wieku 13-14 lat).
U dorosłych mężczyzn ginekomastia może występować w różnym wieku, a jej przyczyną są nieprawidłowości w gospodarce hormonalnej – zwiększona aktywność estrogenów, czyli żeńskich hormonów płciowych i/lub niedobór androgenów (męskich hormonów płciowych).
Do czynników zwiększających ryzyko wystąpienia ginekomastii zaliczamy: dojrzewanie, starszy wiek, stosowanie sterydów anabolicznych lub androgenów. Na wspomnianą dolegliwość narażeni są również mężczyźni z chorobą wątroby, nerek, tarczycy, hormonalnie czynnym nowotworem lub zespołem Klinefeltera.
Objawy ginekomastii
Pierwszą oznaką ginekomastii jest zazwyczaj wyczuwalny guzek za otoczką brodawki sutkowej. Skontaktuj się z lekarzem, jeśli wyczuwasz taki guzek, masz opuchnięte, bardzo wrażliwe lub bolesne piersi. Umów się na wizytę również wtedy, gdy z jednej lub dwóch brodawek wydobywa się wydzielina.
Podczas badania fizykalnego lekarz zweryfikuje, czy wyczuwalny guzek jest objawem ginekomastii czy też należy wykonać badania w celu wykluczenia raka piersi, który może występować także u mężczyzn.
Ginekomastia zazwyczaj występuje obustronnie, choć niektórzy pacjenci mają problem z asymetrią piersi.
Do jakiego lekarza się udać, by rozpoznać ginekomastię?
W pierwszej kolejności należy udać się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, który przeprowadzi z Tobą dokładny wywiad i zleci odpowiednie badania. Analizując zebrane informacje, skieruje Cię do właściwego specjalisty.
Jeśli przyczyną są zmiany hormonalne, to otrzymasz skierowanie do lekarza endokrynologa, który może przepisać leki podnoszące poziom męskich hormonów płciowych.
Jeśli lekarz pierwszego kontaktu stwierdzi ginekomastię gruczołowo-tłuszczową, najprawdopodobniej skieruje Cię do chirurga plastycznego lub ogólnego.
W przypadku, gdy okaże się, że przerost tkanki spowodowany jest nadwagą, to warto wybrać się do dietetyka. Opracuje on odpowiednią dietę, która pomoże Ci schudnąć bez efektu jojo.
Diagnostyka ginekomastii
Jak wspomnieliśmy wcześniej – do ginekomastii najczęściej prowadzi brak równowagi hormonalnej. Jednak przyczyny tego braku równowagi mogą być różne, także związane z chorobami wątroby czy nerek.
Po wywiadzie i badaniu fizykalnym częstą praktyką jest oznaczenie stężeń androgenów i estrogenów, a także hormonów gonadotropowych. Aby wykluczyć inne schorzenia, lekarz może zlecić:
- morfologię krwi z rozmazem,
- próby nerkowe i wątrobowe,
- badanie markerów nowotworowych,
- badanie ogólne moczu,
- USG gruczołów piersiowych lub w razie podejrzenia chorób tarczycy – USG tarczycy,
- mammografię,
- biopsję,
- inne badania obrazowe.
Jak wygląda leczenie ginekomastii?
Pierwszym krokiem jest rozpoznanie schorzenia, które doprowadziło do ginekomastii. Co więcej – leczenie podstawowego schorzenia niejednokrotnie łagodzi ginekomastię.
Ponadto stosowane bywa leczenie farmakologiczne, wpływające na zaburzoną równowagę hormonalną. Są to leki blokujące aktywację podwzgórzowych receptorów estradiolu czy inhibitory aromatazy. Skuteczność takiego leczenia zależy od wielu czynników.
U pacjentów z ginekomastią idiopatyczną, czyli typem schorzenia, w którym nie można ustalić czynnika wpływającego na przerost sutka, można rozważyć chirurgiczne leczenie ginekomastii. Jest ono także rekomendowane, gdy wcześniej stosowane metody leczenia nie przyniosły pożądanych efektów lub gdy mamy do czynienia z ginekomastią przetrwałą.
Chirurgiczne leczenie ginekomastii
Leczenie operacyjne jest uznawane za standardową metodę w przypadku ginekomastii. Może polegać na wycięciu gruczołu piersiowego (gdy mamy do czynienia z ginekomastią prawdziwą, czyli przerostem tkanki gruczołowej), odessaniu tłuszczu (gdy nie jest konieczne usuwanie tkanki gruczołowej) lub lekarz może przeprowadzić obie te procedury jednocześnie.
W trakcie liposukcji lekarz usuwa tkankę tłuszczową z piersi, ale zostawia tkankę gruczołu piersiowego. Wykonuje 3-4-milimetrowe nacięcia, przez które wprowadzana jest kaniula i następnie odsysany tłuszcz.
Jeśli konieczne jest usunięcie tkanki gruczołowej, to lekarz wykonuje nacięcie chirurgiczne w dolnej części otoczki brodawki i wycina nadmiar tkanki gruczołowej, po czym zakłada szwy podskórne. Ze względu na to, że cięcie znajduje się na granicy otoczki sutkowej i skóry, to blizna jest niemal niewidoczna.
Zazwyczaj zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym, by zmniejszyć ból, stres i dyskomfort u pacjenta.